Włączniki światła są niezbędnym elementem instalacji elektrycznej w każdym domu i mieszkaniu. Ich wybór tylko z pozoru wydaje się łatwy. Jakie włączniki stosuje się standardowo w pomieszczeniach mieszkalnych?
Włączniki światła nazywane są fachowo łącznikami instalacyjnymi. Służą do włączania i wyłączania prądów roboczych w instalacjach niskiego napięcia, np. instalacji oświetlenia. Do wyboru mamy kilka rodzajów włączników. Powinny być one dostosowane do naszych potrzeb, a te zależą przede wszystkim od charakteru pomieszczenia. Oprócz estetyki ważne są m.in. użyteczność i bezpieczeństwo. Przed wyprawą do sklepu warto więc wiedzieć, jakiego modelu konkretnie szukamy.
Podstawowe rodzaje włączników światła
Włączniki światła występują w kilku wersjach. Najczęściej spotkać można włączniki jednobiegunowe, dwubiegunowe i świecznikowe. Włączniki jednobiegunowe (pojedyncze) wyposażone są w jeden przycisk. Stosuje się je, gdy chcemy włączać i wyłączać oświetlenie w jednym miejscu, np. sterować plafonem zamontowanym w holu. Włączniki dwubiegunowe mają również jeden przycisk, służy on jednak do włączania dwóch obwodów oświetlenia jednocześnie. Taki włącznik stosuje się w sytuacji, gdy istnieją dwa obwody pod różnymi napięciami, wymagające wspólnego sterowania (na przykład 6 i 230 V). Włączniki świecznikowe (podwójne) wyposażone są w minimum dwa przyciski. Sprawdzają się w sytuacji, gdy kilka punktów światła będzie uruchamianych w jednym miejscu, np. do włączania i wyłączania oświetlenia w żyrandolu podzielonym na dwie lub więcej stref.
Włączniki światła do zadań specjalnych
W domach o więcej niż jednej kondygnacji – piętrowych czy z poddaszem użytkowym – stosuje się również włączniki schodowe oraz krzyżowe. Włączniki schodowe mają zazwyczaj jeden przycisk i służą do sterowania oświetleniem z dwóch różnych miejsc – np. z parteru i piętra domu. Poznać je możemy po symbolu schodów umieszczonym często na przycisku. Do sterowania oświetleniem schodów z dwóch różnych miejsc potrzebne nam będą dwa włączniki schodowe. Jeden montuje się na ścianie na początku biegów schodów, drugi na ich końcu. Włączając światło na parterze pierwszym włącznikiem schodowym, po wejściu po schodach będziemy mogli je wyłączyć drugim włącznikiem. Oprócz oświetlenia schodów takie włączniki stosuje się również często w korytarzach i dużych pomieszczeniach przejściowych, gdzie światło możemy włączać wchodząc jednym wejściem i wyłączać przy wyjściu z drugiej strony. Jeśli chcemy sterować oświetleniem z trzech lub więcej miejsc, np. na dwupoziomowej klatce schodowej, należy zaopatrzyć się we włączniki krzyżowe. Wyposażone są one w przycisk, na którym producenci często umieszczają piktogram podwójnego krzyżyka. Chcąc sterować oświetleniem schodów np. z parteru, piętra i poddasza użytkowego, potrzebne nam będą dwa włączniki schodowe i jeden krzyżowy. W takiej sytuacji jeden włącznik schodowy montuje się na parterze, drugi na poddaszu, a między nimi – na piętrze – włącznik krzyżowy.
Nowoczesne włączniki światła
Standardowe włączniki światła, jak również te schodowe i krzyżowe dostępne są w formie tradycyjnej oraz bardziej nowoczesnej, dotykowej. Ciekawym rozwiązaniem są włączniki wyposażone w czujnik ruchu. Włączają one oświetlenie w pomieszczeniu po wykryciu ruchu w strefie zasięgu czujnika oraz samoczynnie wyłączają światło po upływie nastawionego czasu. Czas ten jest odmierzany od momentu zaniku ruchu, a każde jego wykrycie przy włączonym już oświetleniu rozpoczyna odmierzanie nastawionego czasu od początku. Jeżeli po upływie określonego czasu nie zostanie wykryty ruch, następuje całkowite wyłączenie lampy oświetleniowej. Konstrukcja włączników z czujnikiem ruchu umożliwia zwykle ich montaż w podtynkowych puszkach instalacyjnych dowolnego typu. Włączniki tego rodzaju stosuje się najczęściej w przedpokojach, klatkach schodowych, piwnicach czy garażach. Sprawdzają się również w innych pomieszczeniach, np. łazienkach domów i mieszkań rodzin z dziećmi lub osobami starszymi, którym często zdarza się zapomnieć o wyłączeniu oświetlenia przed wyjściem z pomieszczenia. Dobrym rozwiązaniem są również ściemniacze, które dają możliwość sterowania natężeniem światła pokrętłem, suwakiem lub przez odpowiednio długi dotyk płytki, a także za pomocą dowolnego pilota RTV. Zapamiętują ostatnie ustawienie sprzed wyłączenia. W sprzedaży dostępne są też urządzenia z wbudowanym programem „symulacji obecności”. Takie ściemniacze o określonej porze dnia włączają oświetlenie, a po zaprogramowanym czasie je wyłączają, dzięki czemu potencjalny intruz odnosi wrażenie, że ktoś przebywa w obserwowanym przez niego domu.
Praktyczne włączniki światła
Wybierając włączniki światła do domu lub mieszkania, możemy zdecydować się na modele z podświetleniem. Dzięki ich zastosowaniu nie będziemy mieć problemu z odnalezieniem włącznika w ciemności. Dyskretne podświetlenie naprowadzi nas na przycisk włącznika. Aby włączniki nie zaburzały aranżacji wnętrz, warto zaopatrzyć się w elementy produkowane w ramach jednej serii – zwróćmy uwagę na jej dostępność. Producenci oferują nam różnego rodzaju włączniki, gniazda elektryczne i antenowe utrzymane w tej samej stylistyce oraz kolorystyce. Włączniki z jednej serii zastosowane we wszystkich pomieszczeniach będą tworzyły spójne zestawienie. Pamiętajmy, że w hurtowniach elektrycznych najczęściej mamy dostęp do najpopularniejszych modeli, na inne będziemy musieli poczekać – produkt na zamówienie.
Włączniki światła dobrane do wnętrza
Najczęściej oferowane są włączniki białe i écru, chociaż dużą popularnością cieszą się również szare. Wzornictwo to także materiał, z którego wykonuje się osprzęt. Do ekskluzywnych materiałów należą hartowane szkło, korian, strukturalny beton, łupek, marmur, drewno i naturalna skóra. Pamiętajmy jednak, że włączniki spełniają nie tylko funkcję użytkową, ale również dekoracyjną. Jeśli będą źle dobrane, mogą zaburzyć całą aranżację wnętrza. Istotnym kryterium podczas wyboru włączników jest kolor ścian – nie ma obowiązku montowania identycznego osprzętu w całym domu. Włączniki światła powinny być maksymalnie zbliżone do barwy ściany, jednak jeśli jednak zależy nam nam nietuzinkowym rozwiązaniu, możemy sięgnąć po modele designerskie, całkowicie odbiegające od odcienia, z którym będą sąsiadować, stworzone ze szlachetnym materiałów, w soczystych barwach lub o nietypowych kształtach. Do wnętrz o charakterze industrialnym, ze ścianami pokrytymi np. cegłą lub betonem architektonicznym warto wybrać włączniki w formie imitującej szkło, w kolorze zimnej stali i czerni lub drewna. Natomiast ściany surowe będą harmonizowały z szarymi lub srebrnymi modelami. W nowoczesnych wnętrzach sprawdzą się kolorowe ramki i włączniki.
zdjęcia: Polmark, AdobeStock
