Oleje do drewna

Oleje do drewna stosuje się zarówno na zewnątrz – zabezpiecza się w ten sposób tarasy, oblicówki i drewniane meble ogrodowe, jak i wewnątrz – to popularny sposób na ochronę drewnianych blatów kuchennych, podłóg, boazerii i mebli. Pamiętać oczywiście trzeba o regularnym odświeżaniu warstwy oleju. Wymaga to wprawdzie systematyczności, jednak czynność tę możemy wykonać sami w domu, bez fachowej pomocy. Zalecane jest odnawianie olejowanych powierzchni raz do roku, a po upływie kilku lat całkowite jego usunięcie oraz ponowne nałożenie. Pewną trudność może też sprawiać wybór odpowiedniego produktu.

JAK DZIAŁA OLEJ DO DREWNA

Olej wnika głęboko w strukturę drewna, a jego cząstki przylegają ściśle do chronionej powierzchni, uniemożliwiając chłonięcie wody – w ten sposób środek ten impregnuje warstwę powierzchniową drewna, wzmacniając również jego odporność mechaniczną i zabezpieczając przed wnikaniem brudu oraz wody. W przeciwieństwie do lakierów nie tworzy się więc widoczna powłoka. Olejowane deski czy parkiet są odporne na łódkowanie, dobrze sprawdzają się sprawdzają się przy ogrzewaniu podłogowym. Oleje nie sklejają klepek i umożliwiają pracę podłogi bez pęknięć i szczelin. Ten sposób zabezpieczenia zaleca się na powierzchniach narażonych na uszkodzenia mechaniczne – bardzo łatwo jest bowiem naprawić uszkodzoną powierzchnię. Łatwość regeneracji zaolejowanego drewna i prostota zabiegów konserwacyjnych są tu więc również dużym atutem. Oleje działają także prozdrowotnie – brak syntetycznej powłoki blokującej pory sprawia, że drewno może swobodnie „oddychać” i odparowywać wilgoć, dzięki czemu tworzy się przyjazny mikroklimat w otoczeniu. Nie bez znaczenia są efekty estetyczne – użytkownicy cenią te produkty przede wszystkim za naturalny wygląd powierzchni. Wyeksponowana, wyczuwalna pod palcami struktura drewna zyskuje pogłębiony kolor, nawet jeśli użyjemy środka bezbarwnego – po zaolejowaniu również jasne drewno przybiera ciepły bursztynowy odcień. Są też oleje koloryzujące, zachowujące wyrazisty rysunek słojów, co daje szerokie możliwości aranżacyjne. Przy pracach renowacyjnych można sięgnąć po oleje rozjaśniające. 

STOSOWANIE NA ZEWNĄTRZ I W POMIESZCZENIACH

Wśród produktów nazywanych olejami do drewna są specyfiki o zróżnicowanym składzie chemicznym i mające różne zastosowania, właściwości aplikacyjne czy wydajność. Wybór środka zależy od tego, gdzie znajduje się olejowana powierzchnia i jakie właściwości ochronne chcemy jej zapewnić. Olejowanie drewna, które jest wewnątrz ma na celu ochronę powierzchni przed zniszczeniami mechanicznymi i działaniem wilgoci. Gdy drewno jest na zewnątrz, dochodzi jeszcze konieczność zabezpieczenia go przed działaniem szkodliwych warunków atmosferycznych oraz promieniowaniem UV. Oleje do stosowania na zewnątrz są twardniejące i nietwardniejące. W składzie tych pierwszych znajdują się naturalne lub sztuczne żywice, które po zaschnięciu tworzą powłokę zabezpieczającą drewno przed uszkodzeniami mechanicznymi. Mają krótki czas schnięcia. Niestety zawarte w nich rozpuszczalniki sprawiają, że mają one silny, dość specyficzny zapach, który ulatnia się w ciągu kilkunastu godzin po olejowaniu. Szczególnie poleca się je na powierzchnie intensywnie użytkowane np. tarasy i podłogi. Zabezpieczone takim olejem drewno jest chronione przed wilgocią i promieniowaniem UV, ale ze względu na zapach pomieszczenie należy dobrze wywietrzyć. Z kolei oleje nietwardniejące, produkowane na bazie takich składników jak olej słonecznikowy, tungowy czy olej lniany, zapewniają ochronę drewna przed działaniem szkodliwych warunków atmosferycznych, ale w mniejszym stopniu niż w przypadku preparatów twardniejących. Mogą one zawierać w swoim składzie sole mineralne, które przyspieszają ich schnięcie. Z tego powodu producenci olejów nietwardniejących często zalecają także późniejsze woskowanie powierzchni. Produkty na bazie olejów słonecznikowych czy lnianych są bezzapachowe – z powodzeniem można je stosować wewnątrz. Umożliwiają one przechodzenie pary wodnej i zmiany wilgotności drewna, dzięki czemu tworzą przyjazny mikroklimat w otoczeniu. 

OLEJE DOBRANE DO DREWNA

Oleje nadają się praktycznie do wszystkich rodzajów drewna. Warto jednak dopasować rodzaj specyfiku do konkretnego gatunku. Drewno iglaste jest drewnem miękkim i podatnym na różnego rodzaju uszkodzenia mechaniczne – w tym przypadku się gamy po środek wzbogacany o żywice, które, twardniejąc, tworzą powłokę zwiększającą odporność drewna na zarysowania, ścieranie, etc. Ponadto, do impregnacji gatunków iglastych częściej stosuje się oleje na bazie rozpuszczalników. Wnikają one bowiem głęboko w strukturę materiału, zabezpieczając je skutecznie przed czynnikami zewnętrznymi. Do drewna liściastego stosować możemy zarówno oleje wodne, jak i te na bazie rozpuszczalników. Jeśli chcemy poprawić parametry odporności na uszkodzenia mechaniczne możemy sięgnąć również po preparaty wzbogacone o żywice. Do twardego drewna egzotycznego, a także drewna zaimpregnowanego ciśnieniowo czy też wcześniej już olejowanego wykorzystuje się często oleje wodne, które nie wnikają co prawda zbyt głęboko w strukturę drewna, jednak w wymienionych przypadkach nie jest to niezbędne.

OLEJOWANIE JAKO SPOSÓB RENOWACJI ANTYKÓW

Jedną z metod wykańczania surowego drewna przy renowacji mebli jest olejowanie. Meble wykończone w ten sposób są zabezpieczone przed działaniem czynników zewnętrznych i mają satynową, gładką w dotyku powierzchnię. Jednocześnie olej pięknie wydobywa i podkreśla bogaty rysunek słojów w drewnie. Nie powinien więc dziwić fakt, że technika ta wróciła do łask i jest obecnie chętnie wykorzystywana. Meble, które mają być zaolejowane, należy odpowiednio przygotować, aby preparat mógł wniknąć głęboko w strukturę drewna. Musimy więc pozbyć się resztek starego impregnatu i przeszlifować całą powierzchnię papierem ściernym. Następnie usuwamy pył i inne zanieczyszczenia za pomocą zwilżonej, miękkiej ściereczki oraz bardzo dokładnie suszymy mebel. Do aplikacji oleju posłużą pędzel i miękkie ściereczki niepozostawiające resztek materiału na powierzchni. Preparat nakładamy wzdłuż usłojenia cienką warstwą i pozostawiamy do wyschnięcia – najczęściej jest to 8-12 godzin, w zależności od temperatury i wilgotności powietrza.

Po tym czasie nakładamy drugą cienką warstwę oleju. Tuż po jej aplikacji, jeszcze wilgotną powierzchnię dobrze jest wypolerować delikatną szmatką lub filcem i pozostawić do całkowitego wyschnięcia. Wybierając impregnację mebli olejem, musimy pamiętać o ich regularnej konserwacji. Najczęściej wystarczy czynność tę powtórzyć raz w roku. W przypadku intensywnie użytkowanych mebli może zajść konieczność nakładania specyfiku co 4-6 miesięcy. Regularna konserwacja pozwala na lepsze zabezpieczenie przed ewentualnymi zniszczeniami lub uszkodzeniami.

SZTUKA DOBREGO I SKUTECZNEGO OLEJOWANIA

Blat kuchenny

Przed olejowaniem powierzchnie płaskie i krawędzie blatu szlifujemy drobnym materiałem ściernym np. 220 lub drobniejszym, możemy użyć papieru lub gąbki. Olej nakładamy pędzlem lub gąbką w takiej ilości, ile blat może wchłonąć. Kiedy drewno już nie „pije” oleju, zostawiamy blat na 30 minut, usuwamy nadmiar preparatu i polerujemy powierzchnię miękką szmatką. Zabieg powtarzamy po kilku godzinach.

Meble domowe

Przed olejowaniem mebel musi być dokładnie oczyszczony. Niepokryte żadnymi powłokami drewno należy przeszlifować, co otworzy pory w drewnie, tak by olej mógł w nie wniknąć. Kolejnym etapem jest umycie go wilgotną szmatką. Gdy wyschnie, nakładamy olej, mocząc w nim szmatkę lub pędzel. Po ok. 1 godzinie nadmiar oleju ścieramy, czynność powtarzamy trzykrotnie.

Taras

Na prace wybieramy dzień bez opadów i wiatru – świeżo pomalowane drewno nie powinno być narażone na zmoknięcie i przyklejanie się zanieczyszczeń przenoszonych przez wiatr. Najlepiej jeśli wilgotność powietrza nie będzie przekraczać 80%, a temperatura nie będzie niższa niż 5ºC. Taras należy starannie oczyścić, umyć, a mocno zabrudzone miejsca przeszlifować papierem ściernym. Olej nanosimy 2 warstwami w odstępie 6 godzin.

Meble ogrodowe

Olej musi głęboko wniknąć w drewno, dlatego trzeba nałożyć jego odpowiednią warstwę. Zbyt cienka nie nasyci wystarczająco drewna preparatem, a to skutkuje gorszymi parametrami powłoki. Środek rozprowadzamy pędzelkiem, a jego nadmiar zbieramy gąbką lub bawełnianą ściereczką, w przeciwnym przypadku zaolejowana powierzchnia będzie się kleiła.

Podłogi i schody

Ze względu na odporność na ścieranie do schodów i podłóg stosujemy oleje twarde, wyprodukowane na bazie oleju lnianego i żywic drzewnych oraz substancji przyspieszających utwardzanie. Środek można aplikować na surowe drewno lub wcześniej olejowane, zawsze na powierzchnię suchą i odkurzoną. Olej nakładamy pędzlem lub wałkiem, zgodnie z kierunkiem włókien drewna. W zależności od zaleceń producenta po ok. 10-30 minutach od rozprowadzenia preparatu usuwamy jego nadmiar czystą bawełnianą szmatką. Nanosimy co najmniej 2 warstwy w odstępie kilku godzin.