Ekologia przenika do wielu dziedzin życia, również budownictwa. Co kryje się pod pojęciem „dom ekologiczny”? Jakie materiały uznaje się za przyjazne środowisku naturalnemu?
Budowa domu ekologicznego to ogromne wyzwanie wymagające uwzględnienia wpływu budynków na środowisko w wielu wymiarach. Zarówno produkcja materiałów budowlanych, jak i wznoszenie budynków oraz ich eksploatacja mają się odbywać z poszanowaniem środowiska naturalnego. Istotą domu ekologicznego jest jednak również tworzenie odpowiedniego, sprzyjającego zdrowiu mieszkańców środowiska życia. W fazie projektowania polega ono na umiejętnym korzystaniu z dobrodziejstw natury: oświetlenia słonecznego, opadów atmosferycznych, siły i kierunków wiatrów, zbiorników wodnych czy otaczającej zieleni, w fazie budowy i wykańczania – na korzystaniu z materiałów i technologii nie emitujących szkodliwych substancji oraz tworzących zdrowy mikroklimat wnętrz.
Ściany zewnętrzne domu ekologicznego
Wybór materiałów ściennych i technologii budowy ścian zewnętrznych to jedno z kluczowych zagadnień w budowie domu ekologicznego. Przepisy budowlane skłaniają nas przede wszystkim do dbałości o dobre parametry termiczne przegród zewnętrznych. Jednak dbałość o energooszczędność domu jest zarazem działaniem sprzyjającym środowisku – im mniej energii wykorzystujemy do ogrzania budynku, tym mniej zużywamy paliw. Jednak energooszczędność nie jest jedynym parametrem podejścia ekologicznego. Liczy się również to, czy materiał do budowy ścian jest wytwarzany z surowców naturalnych, jaką ma energochłonność podczas produkcji oraz jakie są możliwości jego późniejszej utylizacji, co oznacza, że dom ekologiczny jest więc tak zaplanowany, aby po wielu latach coroczne zyski energii zrównoważyły nie tylko energię zużywaną na jego eksploatację, ale również tzw. szarą energię, zainwestowaną w dom. Wybór materiału na ściany jest wypadkową wszystkich kryteriów.
Domy ekologiczne są bezpieczne dla ludzi i środowiska
Ekologiczne materiały do budowy ścian
By budynki mogły uzyskać certyfikat ekologicznych, należy udokumentować ich zużycie energii oraz okres spłaty długu ekologicznego (ang. Climate payback). Ważnym kryterium jest odnawialność materiałów lub użycie do wytworzenia danego materiału, surowców pochodzenia naturalnego. Jedną z metod jest LCA – ocena cyklu życia danego materiału, ukazująca efekty, jakie wywiera on na środowisko podczas całego życia – najlepiej w takim podejściu wypada drewno. Materiały ekologiczne muszą też zapewnić zdrowe warunki do życia mieszkańcom – np. nie emitować szkodliwych substancji oraz dawać komfort akustyczny. Większość tych warunków spełniają np. silikaty, które składają się wyłącznie z surowców naturalnych – piasku, wapna i wody – i nie generują dużego zużycia energii w czasie produkcji, a dzięki dużemu ciężarowi, mają wysoką izolacyjność akustyczną. Materiałami na ekologiczne ściany są te, przy których uzyskaniu i produkcji, nie jest emitowana do atmosfery duża ilość dwutlenku węgla i dwutlenku siarki. Najlepsze są więc surowce mało przetworzone, jak – wspomniane wcześniej – drewno, kamień, materiały ceramiczne czy glina.
Dom ekologiczny to dom energooszczędny
Ekologiczne ściany to energooszczędne ściany
Energooszczędność ścian to jeden z kluczowych warunków budownictwa ekologicznego. Przepisy w tym przypadku sprzyjają poszanowaniu natury. Ostatnio zmieniły się warunki techniczne, jakie powinny spełniać nowo powstające budynki. Od 2017 roku współczynnik przenikania ciepła dla ścian zewnętrznych domu nie powinien przekraczać U = 0,23 W(m²·K), a od 2021 roku nowo wznoszone budynki mają być niemal zeroenergetyczne. Zmiana przepisów sprawia, że nowo powstające domy już dzisiaj mają, a w przyszłości będą miały coraz mniejsze zapotrzebowanie na energię grzewczą. W efekcie coraz mniejsze będzie zarówno zużycie surowców będących paliwami energii grzewczej, jak i emisja zanieczyszczających atmosferę oraz szkodliwych dla zdrowia człowieka substancji powstających w wyniku ich spalania. Aby uzyskać jak niższy współczynnik U ścian jednowarstwowych, do ich budowy należy wybierać materiały, charakteryzujące się jak najlepszą izolacyjnością termiczną, a więc jak najniższym współczynnikiem przewodzenia ciepła λ. W przypadku ścian dwu- i trójwarstwowych, kluczową rolę będzie odgrywać materiał ociepleniowy. Zastosowanie izolacji grubości około 20 cm, pozwoli uzyskać naprawdę ciepłe, ekologiczne ściany. Praktycznie, całą grubość ściany szkieletowej stanowi termoizolacja, dlatego to właśnie ona będzie miała największy wpływ na współczynnik U ściany, o konstrukcji lekkiego szkieletu. Również w tym przypadku, warto sięgać po ocieplenie o niskim współczynniku λ, dzięki któremu ściany będą bardzo ciepłe i jednocześnie niezbyt grube.Na izolacyjność termiczną ścian z bali, wpływa rodzaj zastosowanych bali. Aby uzyskać jak najniższy parametr U ścian, powinny być one wykonane z grubych elementów, najlepiej ocieplonych warstwą izolacji termicznej.
Zdjęcia: materiały prasowe, K. Jankowska
