Łazienka to wyjątkowe pomieszczenie, z którego korzystamy wielokrotnie w ciągu dnia, dlatego tak szczególne znaczenie ma jej zaplanowanie zgodnie z zasadami ergonomii. By była wygodna w codziennym użytkowaniu, zwróćmy uwagę na funkcjonalność sprzętów i akcesoriów oraz ich odpowiednie rozmieszczenie.
Na to, jak będzie się korzystać z łazienki w codziennym życiu wpływ ma wiele czynników. Liczy się powierzchnia pomieszczenia, liczba użytkowników, ich wiek, a nawet płeć. Oczywiście łatwiej zaplanować komfortowy salon kąpielowy, jeśli mamy do dyspozycji dużą przestrzeń. Jednak dzisiaj dostępne są sprzęty umożliwiające zaprojektowanie wygodnej łazienki nawet wtedy, gdy wnętrze jest małe. Zakup nowoczesnych ergonomicznych sprzętów oraz ich rozmieszczenie zgodne z zasadami sprawi, że codzienne czynności sanitarne i pielęgnacyjne będą dla nas czasem prawdziwego relaksu.
By w łazience nie zapanował chaos funkcjonalny, warto przede wszystkim zwrócić uwagę na czytelny, chociaż niekiedy bardzo umowny podział stref. Podstawowe czynności, które wykonujemy w tym pomieszczeniu sprawiają, że można w nim wydzielić część sanitarną, umywalkową oraz kąpielową. Ta ostatnia jest najczęściej najwyraźniej wydzielona, chociaż tworzy z pozostałymi spójną całość. Urządzając wygodną łazienkę, nie zapomnijmy również o meblach tworzących ważną strefę gospodarczo-pielęgnacyjną. Dzisiaj standardem podnoszącym funkcjonalność tego wnętrza stały się choćby szafki podumywalkowe czy też nadumywalkowe pełniące jednocześnie funkcję lustra.
Jedną z istotnych zasad projektowania wygodnej łazienki będzie takie zaplanowanie rozmieszczenia sprzętów oraz akcesoriów, by korzystanie z nich nie kolidowało ze sobą – trudno uznać za komfortową łazienkę, w której obijamy się o sprzęty. Równie istotne jest, by ich użytkowanie nie wymagało z naszej strony nadmiernego wysiłku – np. sięgania za daleko po ręcznik, papier toaletowy czy słuchawkę prysznica. By przestrzeń uznać za funkcjonalną, konieczne będzie zapewnienie wolnego miejsca przed wszystkimi sprzętami. Komfortowe korzystanie z umywalki i bidetu zapewni nam zostawienie przed nimi wolnej przestrzeni o wymiarach 100x70 cm. To również minimalne wolne pole umożliwiające swobodne wejście do wanny. Aby zapewnić wygodę użytkowania miski WC, wystarczy pole o wymiarach 80x65 cm. Funkcjonalna powierzchnia przed prysznicem wynosi 80x90 cm. Równie istotna jest odległość między sprzętami. 20 cm wystarczy, gdy obok siebie są ustawione umywalka i WC. Większą odległość należy zachować w przypadku bidetu – bo ok. 30 cm. Taka sama jest wymagana, gdy obok siebie zainstalowano umywalkę i prysznic, dwie umywalki lub gdy umywalka graniczy ze ścianą. Szczególnym przypadkiem jest umywalka usytuowana obok wanny, standardowo za odpowiednią uznaje się odległość między nimi w granicach 20 cm, jednak na wygodzie nie tracimy, gdy krawędzie tych sprzętów pokrywają się, a nawet nieco na siebie zachodzą.
Na komfort użytkowania łazienki duży wpływ mają także wysokości, na jakich umieszczono sprzęty i akcesoria łazienkowe. Górna krawędź muszli sedesu i bidetu powinna znajdować się nad podłogą na wysokości 40 cm, a pisuaru – 65 cm. Umywalka jest zazwyczaj zawieszana na wysokości 80-85 cm nad podłogą. Odległość górnej krawędzi wanny od posadzki zależy od wysokości wanny, ale maksymalnie wynosi 60 cm. Podobnie dzieje się w przypadku brodzików – najniższe mogą być zlicowane z posadzką, a najwyższe sięgają nawet do 40 cm ponad poziom podłogi. Duże znaczenie dla użytkowników łazienki ma rozmieszczenie armatury. Bateria umywalkowa będzie wygodna, jeśli zamontujemy ją 25-30 cm nad górną krawędzią umywalki. Instalując baterię, nie zapomnijmy także o wiszącym nad umywalką lustrze. Zawieszone ok. 10-15 cm nad baterią nie będzie narażone na zachlapywanie. Wygodę korzystania z armatury wannowej, gdy jesteśmy w pozycji siedzącej, zapewni nam umieszczenie baterii 10-18 cm powyżej górnej krawędzi wanny. Komfort kąpieli pod prysznicem da nam bateria prysznicowa umieszczona na wysokości 110-130 cm. Jej słuchawka powinna znajdować się nie wyżej niż 180 cm od posadzki brodzika. Gdy zamontowaliśmy deszczownicę, najlepiej by odległość do dna brodzika wynosiła 2 m.
O tym, jaka wanna będzie najlepszym wyborem, przesądza w dużej mierze wielkość miejsca do zagospodarowania. W salonie kąpielowym powyżej 10 m2 można zaplanować wannę wolno stojącą, do której zapewnimy dojście z każdej strony. Wiele możliwości wyboru wanny daje nam także łazienka powyżej 5 m2. Natomiast gdy jest ona mała i tylko jedna, wanna zazwyczaj jest niewielka. Do najmniejszych można zaliczyć te o długości od 100 do 140 cm i szerokości 70- -75 cm. Wybierając taką, warto zdecydować się na dość płytką, np. głębokości 35-40 cm. Z łatwością zrobimy w niej przepierkę, będą z niej mogły również korzystać osoby mniej sprawne. Wygodnym rozwiązaniem dla osób wyższych lub mających kłopoty ze wstawaniem będzie wanna z siedziskiem. Dobrym wyborem jest także model asymetryczny – takie wanny mają jednak co najmniej 140 cm długości. Są zaprojektowane na planie prostokąta, który przy syfonie może mieć 85 cm szerokości, zaś „w nogach” tylko 70 cm. Taka budowa powoduje, że górne partie ciała mają swobodę ruchów podczas kąpieli, zaś węższy dół w pełni zapewni komfort nogom. Dodatkowo można ją wyposażyć w parawan nawannowy, co sprawi, że będzie pełnić funkcję kabiny prysznicowej. Za bardzo funkcjonalne uchodzą również wanny narożne – zarówno symetryczne (najmniejsze o boku 150 cm), jak i asymetryczne. Takie modele oszczędzają przestrzeń i sprzyjają funkcjonalnemu ustawieniu sprzętów.
W najmniejszych łazienkach można zamontować sprzęty szerokości 30-40 cm lub też umywalkę narożną o boku 26,5 cm. W salonach kąpielowych sprawdzą się modele podwójne albo szerokości 100 cm, co zapewni jednoczesne korzystanie z umywalki dwóm osobom. Do najbardziej funkcjonalnych należą modele wiszące. Opinię bardzo praktycznych mają nablatowe oraz wpuszczane w blat. Na blacie możemy wówczas ustawić akcesoria, po które sięgamy najczęściej. Poręczne są umywalki meblowe, tzn. naszafkowe, zintegrowane z szafką. Wówczas najwygodniejszy będzie model z szufladami – po ich wysunięciu widzimy z góry całą zawartość, co nie tylko sprzyja ergonomii, ale też ułatwia utrzymanie porządku. Nie trzeba również się nadmiernie schylać po kosmetyki i przybory.
Chociaż nadal popularne (głównie ze względu na niską cenę) są tzw. kompakty, które tworzy miska ustępowa zintegrowana ze zbiornikiem spłukującym, to jednak znacznie funkcjonalniejsze są modele podwieszane o długości zazwyczaj 45-47 cm. Nie tylko zajmują mniej miejsca, ale też ułatwiają utrzymanie podłogi w czystości. Montuje się je do stelaży. Po ich obudowaniu powstaje prostopadłościan, którego górna płaszczyzna jest wykorzystywana jako wielofunkcyjna półka. Często przestrzeń nad zabudową sedesu wykorzystuje się jako miejsce na szafkę lub szereg półek, co umożliwia optymalne wykorzystanie przestrzeni. W pobliżu sedesu niezbędne będą uchwyt na papier toaletowy – zamontowany na wysokości 80-100 cm od podłogi – oraz szczotka toaletowa.
Jeśli brodzik ma pełnić także funkcję miniwanny, najbardziej funkcjonalny będzie model głębokości powyżej 30 cm. Może mieć wyprofilowane siedzisko, co jest wygodne szczególnie dla osób starszych. Bardzo płytki głębokości w granicach 1-2 cm można montować na podłodze lub w nią wpuścić, w takim przypadku warto zainstalować siedzisko. Najmniej miejsca zajmują brodziki na planie wycinka koła, do wyboru mamy także kwadratowe, prostokątne, wielokątne lub okrągłe, które najlepiej wyglądają jako wolno stojące. Najczęściej razem z brodzikiem montujemy kabinę prysznicową. Jej kształty i wymiary są dostosowane do brodzika. Duże znaczenie dla ergonomii ma sposób otwierania kabiny. W małych łazienkach sprawdzą się systemy przesuwne. Miejsca nie zabierają też drzwi harmonijkowe oraz obrotowe. Kabiny z drzwiami skrzydłowymi po otwarciu zajmują dużo miejsca, dlatego polecane są do przestronnych łazienek. Znaczenie ma także materiał z jakiego wykonano skrzydła drzwiowe. Najtańsze są te z tworzyw sztucznych, te ze szkła bezpiecznego są kosztowne, ale też trwalsze.
Gdy w domu mieszkają osoby mniej sprawne fizycznie, funkcjonalność wanny oraz kabiny prysznicowej poprawią w znacznym stopniu zamontowane w nich uchwyty. Zapewnią także osobom kąpiącym się poczucie bezpieczeństwa. Będą pomocne pod
czas wchodzenia i wychodzenia, przy podnoszeniu się z wanny lub siedziska zamontowanego w brodziku. Łazienkowe poręcze powinny gwarantować pewny chwyt dłoni, dlatego przed zakupem sprawdźmy, czy ich powierzchnia jest antypoślizgowa. Istotna jest też ich długość.