Błękit, lazur, indygo

Niebieski i granatowy to kolory lata. Granat w połączeniu z bielą kojarzy się ze stylem marynistycznym, jest to więc naturalny wybór do domów letniskowych, szczególnie tych położonych nad morzem czy jeziorami. Zestawienie to użyte jako dominanta schładza wnętrze, więc aranżacja jest wprost idealna na letnie upały. Błękity, szczególnie w jasnych pastelowych tonacjach są też charakterystyczne dla stylów rustykalnych np. prowansalskiego, wpadające w szarości spotykane są w także w minimalistycznym rustyku skandynawskim. Bardziej wyrafinowane kompozycje z udziałem jasnych błękitów, w duchu glamour, trafiają do nas za sprawą modnych stylów hampton i coastal, ale to również domena aranżacji letnich i podmiejskich siedzib. W miejskich mieszkaniach wprowadzenie niebieskości wymaga już sporo intuicji aranżacyjnej, by wnętrz nadmiernie nie przesłodzić lub nie sprawić, by stały się one zbyt ponure lub chłodne. Aby uniknąć wpadek z udziałem odcieni niebieskiego, warto poznać specyfikę tej barwy i przypisywane jej właściwości.

NATURALNY KOLOR Z DOBRĄ HISTORIĄ

Odcienie niebieskiego mają swoje ważne miejsce w przyrodzie, stąd wywodzi się wiele przypisywanych im cech uzasadniających ich obecność w aranżacjach wnętrz. To kolor otwartej przestrzeni, nieba i czystej wody. Niebieskości w naturze wywodzą się ze zjawisk optycznych. Bezchmurne niebo jest niebieskie z powodu tzw. efektu Rayleigha (rozpraszanie światła na cząsteczkach atmosfery), natomiast lekko niebieska barwa czystej wody wynika z częściowego pochłaniania przez nią czerwonej składowej światła białego. To dlatego kolor ten kojarzy się z odczuciem dali, przestronności, czystości. W przeciwieństwie do innych barwników łatwo dostępnych w naturze niebieski uważany był za barwę szlachetną, jedną z najtrudniej osiągalnych i drogich. Przez wiele stuleci otrzymywano go ze sproszkowanego lazurytu, minerału cenionego bardziej od złota. Wraz z rozwojem handlu morskiego stał się popularny w naszej kulturze i wtedy nadano mu nazwę azurreum ultramarinarum, co znaczy „lazuryt zza morza”. Był to ostatni odcień podstawowy uzyskany w sposób sztuczny przez człowieka. Wynalezienie syntetycznej ultramaryny na początku XIX wieku upowszechniło ten kolor, wtedy też stał się popularną barwą elewacji polskich chałup wiejskich. Dlaczego domy malowano właśnie na niebiesko? Wybór uzasadniano względami praktycznymi – wierzono, że kolor ten chroni je przed insektami – odstrasza owady, w przeciwieństwie do żółtego, który je przyciąga. Mieszkańcy odkryli również, że gdy dodadzą do wapna ultramaryny, kury nie dziobią ścian domu. Uważano też, że niebieski ma właściwości antyzapalne. No i wreszcie nie bez znaczenia była symbolika barwy niebieskiej, jako niebiańskiej, chroniącej przed złem. Nazwa koloru wywodzi się przecież od słowa „niebo” – do XIV wieku w języku polskim „niebieski” oznaczało „przynależny do nieba”. Kolorem tym malowano szaty Maryi, podkreślając w ten sposób jej związek z niebem. Dopiero później termin ten został przyjęty jako określenie barwy. Kolor niebieski w naszym kręgu kulturowym związany jest również z kreatywnością. Wystarczy spojrzeć na prace Picassa – miał on w swojej twórczości tzw. okres niebieski – czy sylwetkę francuskiego awangardzisty Yvesa Kleina, który swój ulubiony malarski odcień opatentował pod nazwą International Klein Blue. Szlachetny granatowy zadomowił się we wnętrzach przedwojennego stylu art déco, jako bazowy kolor boazerii czy tapet. Również dzisiaj doskonale prezentuje się w połączeniu z różnymi wzorami charakterystycznymi dla art déco, takimi jak romby, zygzaki czy tzw. marokańskie koniczyny. Po II wojnie światowej niebieski obecny był też w polskim dizajnie lat 60. i 70., gdzie śmiało łączono go z zielonym, często dodając do obu kolorów odcienie rudości. Wywodzące się z tego okresu zestawienia kolorystyczne to również źródło współczesnych inspiracji stylu mind cenaury modern.

STABILNY FUNDAMENT

Niebieski jest jednym z trendów kolorystycznych w 2022 roku. W tym roku modne są wszystkie jego odcienie – od najjaśniejszego, pastelowego, wręcz rozbielonego błękitu, przez klasyczne tony, kończąc na głębokich i intrygujących granatach. Szczególnie na topie od kilku lat jest futurystyczny, bardzo czysty i orzeźwiający odcień Purist Blue uznany za symbol chłodu naszych czasów. Wybór Classic Blue jako koloru roku 2020 wiązano z symbolicznym przekroczeniem kolejnej dekady. „To elegancki i spokojny, ale jednocześnie wyrazisty odcień kojarzony z wyglądem nieba po zmierzchu, które od zarania dziejów stanowi obietnicę nowego, lepszego dnia” – tak brzmiało uzasadnienie wyboru przez Instytut Pantone. Uznano też, że kolor ten podkreśla nasze pragnienie dotyczące stałości, niezawodności, wzbudza w nas spokój i ciszę, pomaga się skoncentrować. Nie przestaje być też modny odcień Naval kojarzący się z głębinami morskimi i nocnym niebem. Łączący w sobie tony niebieskiego, czerni oraz grafitowej szarości kolor, choć mocny, jest jednocześnie neutralny i doskonale dopasowuje się do innych barw czy stylów dekoracji wnętrz. Chinese Porcelain to kojarzący się z misternymi dekoracjami porcelany kobaltowo-atramentowy odcień niebieskiego. W zdobnictwie kobaltowym kolorem mamy również tradycje europejskie, to np. przepiękna porcelana z holenderskiej wytwórni z Delft i niemieckiej Miśni – jest to doskonała inspiracja także dla nowoczesnego wystroju wnętrz.

NIEBIESKI W ZASIĘGU RĘKI

Pomalowanie jednej z płaszczyzn we wnętrzu to najłatwiejszy sposób na wprowadzenie modnego koloru. Producenci farb oferują uniwersalne farby do ścian i sufitów, jak i produkty specjalnego przeznaczenia – do kuchni i łazienek, do pokojów dziecięcych oraz sypialni. Przykładowe nazwy odcieni niebieskiego to Chabrowa polana, Lodowy błękit, Lazurowe wybrzeże, Naturalny turkus, Wodny masaż, Wiosenny deszczyk, Sekretne wyznanie, Relaksacyjna kąpiel, Szept nocy, Błękitny topaz, Tajemnica szafiru czy Klon srebrzysty. Dobierając farby na ściany, kierujmy się zasadą, aby mocniejsze i ciemniejsze tonacje ograniczyć do mniejszych płaszczyzn, np. jednej ściany lub wręcz jej fragmentu. Szczególnie ryzykowne jest łączenie szarych niebieskości z innymi kolorami zimnymi. Jedna niebieska ściana może być doskonałą bazą dla mebli drewnianych, białych i beżowych. Uważajmy też z niebieskim w dużych pomieszczaniach – mogą się one stać zbyt ponure! Dla zrównoważenia warto wtedy wprowadzić ciepłą barwę np. żółty, pomarańcz lub tonację o tej samej intensywności. Kontrasty to łatwy i zarazem sprawdzony sposób na nadanie wnętrzom oryginalności. Niebieski w towarzystwie czystej bieli będzie wydawał się żywszy i wniesie powiew świeżości. Jednak zestawienie z mocną czerwienią może już nadmiernie męczyć wzrok. By uzyskać za pomocą niebieskiego również efekt ciepła, warto sięgnąć po materiały kojarzone z miękkością i przytulnością, np. aksamitną tapicerkę, która doda wnętrzu luksusu oraz ociepli najzimniejszy loft! Błękitna stolarka okienna i drzwiowa z kolei naturalnie połączy dom z zewnętrzną przestrzenią.

PŁYTKI CERAMICZNE – METAMORFOZY MODNEGO KOLORU

Płytki ceramiczne w odcieniach niebieskich mają swoją długą tradycję. To dominujący kolor zdobień portugalskich azulejos. Jedna z teorii pochodzenia nazwy płytek przyjmuje, że azulejos wzięło się z języka hiszpańskiego i portugalskiego, a dokładniej ze słowa azul, które oznacza właśnie kolor niebieski. To m.in. inspiracja modnych dzisiaj płytek patchworkowych, produkowanych przy użyciu nowoczesnych technologii oraz wykorzystywanych do jak najbardziej współczesnych aranżacji zarówno ścian, jak i podłóg. Wzornictwo włoskie czy hiszpańskie było również bodźcem do stworzenia płytek z majoliki i ceramicznych kafli piecowych manufaktury w holenderskim mieście Delft, a polski rynek zapełniało rękodzieło z Nieborowa. „Błękitny delft” to także reaktywowane dzisiaj wzory płytek. W różnych odcieniach niebieskich spotkamy tradycyjne mozaiki, nowoczesne płytki heksagonalne oraz klasyczne cegiełki typu Metro. Drobne płytki mozaikowe szklane, ceramiczne lub kamienne pozwalają stworzyć bardzo ciekawe kompozycje zarówno w jednym odcieniu błękitu, jak i w ramach różnych tonów tej barwy. Niebieska mozaika w wielu odcieniach zastosowana na dużych powierzchniach daje bardzo dekoracyjny efekt, imitujący wygląd mieniącej się tafli wody.