Poszukując dodatkowych metrów użytkowych w naszym domu, warto uwagę skierować na piwnicę. W wielu przypadkach niewielkim kosztem możemy stworzyć nie tylko bardzo użyteczne i funkcjonalne, ale też oryginalne wnętrza.
Obecnie odchodzi się od budowania domów z podpiwniczeniem, ale kiedyś doceniano tę przestrzeń, więc budynków z piwnicą w polskim krajobrazie nie brakuje. Zazwyczaj kondygnacja ta to magazyn wszystkich niepotrzebnych rzeczy, których nie chcemy lub nie możemy trzymać w domu bądź wykorzystujemy wyłącznie sezonowo. Standardowo znajduje się tam kotłownia i składzik na opał. Warto jednak spojrzeć na piwnicę łaskawym okiem i stworzyć dodatkowe pomieszczenia użytkowe.
Na poziomie -1 możemy zaaranżować centrum rozrywki, np. salę gier, kino, domową siłownię czy zlokalizować spiżarnię, pralnię i suszarnię, warsztat lub składzik na rzadziej używane sprzęty, np. sportowy lub ogrodniczy, meble tarasowe, a nawet dodatkowy pokój mieszkalny. Ulokowanie pralki czy mechanicznej suszarki w podpiwniczeniu sprawi, że ich odgłosy nie będą przeszkadzać domownikom – pranie będziemy mogli robić o każdej porze dnia i nocy. Jeśli piwnica jest duża, warto ustawić tam również kosze na brudną bieliznę, suszarki na pranie i półki na detergenty – będą w zasięgu ręki i jednocześnie znikną z przestrzeni mieszkalnej. Natomiast dzięki domowej siłowni uniezależnimy się od terminów otwarcia i zaoszczędzimy czas na dotarcie do publicznego fitness klubu. Chłód panujący w piwnicy będzie dużym plusem podczas ćwiczeń w lecie. Do wspólnego treningu możemy zaprosić również przyjaciół. Ze znajomymi i bliskimi możemy również zrelaksować się po długim dniu pracy, jeśli w piwnicy stworzymy strefę rozrywki, np. ze stołem bilardowym, piłkarzykami czy projektorem i wygodnymi fotelami. To także idealne miejsce na winiarnię – wino dłużej zachowa tam swoje walory. Za wykorzystaniem piwnicy na cele użytkowe przemawia fakt, że znajdujące się już w niej przyłącza ograniczają lub eliminują konieczność prowadzenia dodatkowych ciągów rur.
Problemem w piwnicy może być wilgoć. Zanim więc rozpoczniemy adaptację pomieszczeń piwnicznych, sprawdźmy ściany. Jeśli są mokre, widać brudne zacieki lub wręcz kolonie grzybów pleśniowych, niezbędne jest osuszanie murów. To skomplikowane przedsięwzięcie, ale nie wolno z niego rezygnować. Mury warto osuszać metodami iniekcyjnymi – w ten sposób unikniemy odkopywania ścian i układania nowej izolacji przeciwwilgociowej lub przeciwwodnej. Tradycyjna metoda jest tańsza, ale za to bardziej praco- i czasochłonna. Pomijając kwestię estetyki, wilgoć i pleśń poważnie szkodzą zdrowiu. Ponadto wilgotne ściany nie spełniają wymogów izolacyjności termicznej. Jeśli zamierzamy urządzić w piwnicy pralnię, suszarnię lub tylko przechowywać sezonowo ubrania, musimy zadbać o odpowiednią wentylację (grawitacyjną lub mechaniczną) we wnętrzu. Sprawny przepływ powietrza będzie również niezbędny w przypadku pomieszczenia mieszkalnego czy domowej siłowni. Gdy w piwnicy nie ma przewodów wentylacyjnych, przepływ powietrza można zapewnić przez podcięcie drzwi oraz wbudowanie kratki w ścianę zewnętrzną. Przeznaczając piwnicę na cele użytkowe, pod uwagę warto wziąć koszty ogrzewania. Większość starych piwnic nie spełnia obecnie obowiązujących przepisów dotyczących izolacyjności cieplnej. Dlatego musimy ocieplić ściany od zewnątrz lub wewnątrz. Zewnętrzna termoizolacja wyeliminuje mostki termiczne. Wymaga jednak przynajmniej częściowego odkopania ścian piwnicznych. Sprawdzi się w przypadku domów płytko podpiwniczonych. Jeżeli piwnica umieszczona FOT. ASK jest głęboko poniżej terenu, lepszym rozwiązaniem będzie ułożenie materiałów ociepleniowych od strony pomieszczenia. Pamiętajmy o starannym dociepleniu ościeży okien oraz sprowadzeniu izolacji termicznej ścian parteru ok. 50 cm poniżej wieńca – unikniemy w ten sposób powstania mostka cieplnego. O dobre oświetlenie naturalne musimy szczególnie zadbać, gdy planujemy przeznaczyć pomieszczenie na pokój gier, domowy warsztat, salę fitness czy saunę. Jeśli okien jest za mało, możemy wstawić dodatkowe przeszklenia. Jednak gdy piwnica jest całkowicie zagłębiona w gruncie, to ratunkiem są okna z doświetlaczami lub świetliki tunelowe. Uwaga! Zgodnie z przepisami w pomieszczeniach na cele mieszkalne 1/8 powierzchni podłogi jest powierzchnią, którą powinny mieć okna, natomiast w pomieszczeniach nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi, a ten przypadek prawdopodobnie będzie dotyczył naszej piwnicy, powierzchnia okien nie może być mniejsza niż 1/12.
Sucho, ciepło i jasno
Zazwyczaj w starych piwnicach nie ma zbyt wiele gniazdek elektrycznych i punktów oświetleniowych. Aby więc pomieszczenie było funkcjonalne, będziemy musieli rozbudować istniejącą instalację elektryczną, szczególnie gdy zamierzamy stworzyć dodatkowe pomieszczenie mieszkalne, salkę kinową, siłownię czy warsztat. Pomyślmy o dobrym oświetleniu górnym – sprawdzą się tutaj łatwo dostępne oprawy loftowe. Jeżeli w piwnicy będzie przewidziany stół do bilardu czy ping-ponga, warto kupić oprawę, która dodatkowo chroniona jest metalową siatką. W przypadku urządzania pralni, a także sauny, WC czy łazienki gospodarczej może być niezbędne dodatkowe doprowadzenie instalacji wodnej i kanalizacyjnej.
Stan podłóg w piwnicy zazwyczaj pozostawia wiele do życzenia. Nic dziwnego, przecież wykonuje się je z najtańszych i mało atrakcyjnych wizualnie materiałów. O ile w przypadku spiżarni, pralni czy warsztatu można pozostawić ją w niezmienionych stanie, to już w pokoju użytkowym, sali kinowej należy zadbać o estetyczne i trwałe wykończenie. Możemy zastosować np. wykładzinę dywanową, panele, parkiet czy płytki ceramiczne. Ciekawym pomysłem jest wyrównanie powierzchni betonowej i pomalowanie jej na wybrany kolor. Pamiętajmy, że pomieszczeń takich jak siłownia czy sala gier nie należy wykańczać miękkimi materiałami, ponieważ nie są wystarczająco wytrzymałe na ścieranie i odkształcenia. Natomiast doskonale sprawdzą się tu posadzki z twardego drewna, ceramiki (gres lub klinkier) lub tzw. posadzka przemy- FOT. ASK słowa (np. żywiczna).
Jeśli budulcem jest cegła, to można pokusić się o pozostawienie jej naturalnego wyglądu – stworzymy tanim kosztem wnętrze loftowe czy industrialne. To rozwiązanie na czasie! Natomiast mało estetycznemu tynkowi cementowemu lub cementowo-wapiennemu będziemy musieli nadać bardziej dekoracyjny wygląd. Możliwości jest bardzo wiele. Jednak najłatwiej i najszybciej jest pokryć ściany oraz sufit gładzią gipsową, a następnie powierzchnie pomalować farbą. Do piwnicy warto wybierać jasne kolory, które optycznie powiększą i rozjaśnią przestrzeń. Inwestorzy chętnie sięgają również po drewniane panele lub korek – estetycznie się prezentują, poprawiają również izolacyjność ścian.
Efektowne ściany
Gdy piwnicę zamierzamy przeznaczyć na składzik i spiżarnię, to powinny się w niej znaleźć regały z półkami. Będziemy mogli na nich przechowywać słoiki z wekami i przetworami, a w pojemnikach np. ozdoby choinkowe lub akcesoria sportowe. Na jednej ze ścian warto zamontować haki, na których zawiesimy rowery. W przypadku warsztatu niezbędny będzie także stół lub blat roboczy z dużą ilością szuflad oraz dodatkowymi funkcjonalnościami, a siłowni duże lustro – umieszczone na ścianie pomoże nam zachować prawidłową postawę podczas ćwiczeń.
Wprowadzenie niewielkich zmian (bez przebudowy piwnicy) nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. W takiej sytuacji wystarczy jedynie zgłoszenie. Jednak najczęściej adaptacja piwnicy na pomieszczenia mieszkalne będzie wymagała pozwolenia, ponieważ zazwyczaj przeprowadzamy przebudowę. Pamiętajmy, że warunkiem dopuszczenia piwnicy do zagospodarowania jako pomieszczenia mieszkalne jest zapewnienie odpowiedniej wysokości pomieszczenia – minimum 2,5 m. Natomiast pomieszczenie o wysokości 2,2 m może być zaaranżowane np. na siłownię, salę kinową, saunę, spiżarnię czy piwniczkę na wina. Według przepisów w tak niskim pomieszczeniu można przebywać zaledwie kilka godzin, dlatego nie może być ono wykorzystane jako osobne mieszkanie.