Gabiony - niebanalne ogrodzenie

Gabiony to inaczej konstrukcje ze zgrzewanego drutu tworzącego siatkę w formie kosza, wypełnione np. kamieniami. Choć uznajemy je obecnie za nowoczesne rozwiązanie, znane są od dawna. Przez wieki wykorzystywano tę łatwą do wykonania formę jako wszelkiego rodzaju umocnienia. Ciężkie bloki skalne spięte siatką z drutu są ogromnie wytrzymałe. Dzisiaj wybieramy tego typu ogrodzenia, aby urozmaicić i ozdobić widok posesji. 

Synonim nowoczesności

Ogrodzenia gabionowe najczęściej dziś spotkamy w zestawieniu z awangardową architekturą. Nowoczesne budownictwo, charakteryzujące się minimalistyczną estetyką, dobrze komponuje się z surowym obrazem elementów zamkniętych w ażurowych koszach. Ale w rzeczywistości nie ma przeszkód, by ogrodzenia gabionowe stosować przy architekturze tradycyjnej, a jeszcze lepiej rustykalnej. Długi życiorys tego rozwiązania czyni je ponadczasowym i uniwersalnym. Jedynym elementem, który może zaważyć na stylu ogrodzenia gabionowego oraz jego dopasowaniu do posesji jest rodzaj wypełnienia w koszach z drucianej siatki. 

Różnorodność form

Głównym walorem estetycznym ogrodzeń gabionowych jest ich wypełnienie. W zależności od jego rodzaju uzyskujemy określony efekt wizualny. Siatka druciana jest na tyle ażurowa, że w pełni eksponuje zalety wypełnienia. W zależności od gęstości oczek i jej wzoru można osiągać rozmaite efekty dekoracyjne. Oprócz zwykłych kamieni polnych możemy zdecydować się na nieregularne kamienne głazy, tłuczeń, kostki granitowe, pasiasty gnejs, bazalt, kamienie egzotyczne, łupek, bloki szklane uzyskane w procesie recyklingu, bruk drewniany, drewniane kloce, małe bale, a nawet większy gruz. Ekonomicznie jest wybrać materiał najbardziej dostępny na danym terenie. Elementy wypełniające mogą być jednokolorowe lub mienić się barwami. Ponadto efektownie wyglądają łączone materiały. Aby gabiony, które w swej formie są już bardzo różnorodne wizualnie, nie zdominowały konstrukcji, często przeplata się je z jednolitą formą ogrodzenia np. panelami drewnianymi lub metalowymi. Jest to też sposób na fragmentaryczne zastosowanie bardzo ozdobnego i kosztownego materiału. Stosując go tylko na części ogrodzenia, możemy sporo zaoszczędzić. 

Zalety gabionów

Wyjątkowa funkcjonalność gabionów związana jest z ich szczególną stabilnością (wynikającą z masy) i wytrzymałością. Zarówno pod względem przyjmowania obciążenia, jak i trwałości porównuje się je z konstrukcjami betonowymi. Jednak w przeciwieństwie do nich gabiony nie tworzą szczelnej konstrukcji, lecz naturalnie wentylowaną oraz pozwalającą na swobodne przenikanie wody opadowej i gruntowej. Dlatego tak dobrze sprawdzają się jako murki oporowe wzmacniające skarpy i tarasy. Mogą zatem z powodzeniem tworzyć ogrodzenia oraz wsparcie dla ziemnych konstrukcji. Ponadto stanowią barierę akustyczną, dzięki czemu chronią posesję przed hałasami dochodzącymi choćby od strony ruchliwej ulicy. Odpowiada za to charakterystyka materiałów wypełnieniowych. Ich elementy mają nieregularne krawędzie, co gwarantuje dużą rozpraszalność akustyczną Niewątpliwą zaletą jest łatwość montażu gabionów. Terenu pod ogrodzenie nie trzeba szczególnie precyzyjnie równać. Dodatkowym atutem jest jego niski koszt. Gabiony uważane są za najbardziej ekonomiczny sposób grodzenia, gdyż metr bieżący może wynieść ok. 200 zł. Robocizny doliczać nie trzeba, gdy sami postawimy i wypełnimy kosze. 

Trwałe i odporne

Jeśli chcemy, by ogrodzenie gabionowe służyło nam długie lata, należy zdecydować się na materiały wytrzymałe i ponadczasowe. Przede wszystkim siatka spinająca wypełnienie musi być wykonana ze stali ocynkowanej ogniowo. Czasem wybiera się materiał malowany lub powleczony PVC, jednak znacznie podraża to inwestycję. Zaleca się wybór siatki plecionej, która ma minimalną liczbę punktów zgrzewania. Połączenia, bardziej niż inne miejsca, są narażone na działanie rdzy. Konieczne jest jednak, aby w przypadku koszy skręcanych elementy łączące, najczęściej śruby, były również wykonane ze stali nierdzewnej. Gęstość oczek siatki musi być dopasowana do rodzaju wypełnienia. Duże kamienie utrzymają się w koszach o większych prześwitach, drobne kruszywo i ziemia potrzebują gęstej siatki. Ponadto gabiony kamienne lub szklane nie będą podlegać biodegradacji, w przeciwieństwie do drewna. Ogrodzenie koszowe jest podatne na wiele zabrudzeń, dlatego materiał wypełniający powinien dawać możliwość mycia i wypłukiwania brudu np. myjką ciśnieniową. 

Montaż gabionów

Budowa ogrodzenia gabionowego nie jest trudna i można ją wykonać we własnym zakresie. W zasadzie wypełnione kosze są na tyle ciężkie (mogą ważyć kilka ton), że stanowią samodzielną i stabilną konstrukcję, jednak zgodnie ze sztuką budowlaną powinny być stabilizowane słupami. Są one umieszczane w środku kosza i zasypywane materiałem wypełnieniowym. Konieczne jest ich osadzenie w betonowych stopach, sięgających poniżej strefy przemarzania. Niekiedy gabiony stawiane są na podmurówce, co dodatkowo stabilizuje konstrukcje, izoluje stal od gruntu i nadaje estetyczny wygląd. Nie jest to jednak wymagane. Po pewnym czasie od wypełnienia połączonych ze sobą koszy, gabiony samodzielnie osiądą pod wpływem własnego ciężaru. Zazwyczaj dzieje się to nierównomiernie. 

Oryginalne gabiony

Jednym z bardziej spektakularnych pomysłów na ogrodzenie gabionowe jest rodzaj „żywej ściany”. Kosze z siatki o gęstych oczkach wypełnia się ziemią i obsadza gęsto roślinnością, aby ich liczne bryły korzeniowe ustabilizowały wypełnienie. Piękny efekt dają gatunki całoroczne, ułożone pasami w różnych odcieniach zieleni. Doskonale wyglądają w sąsiedztwie kamiennych wypełnień. Niektóre kosze ogrodzeniowe uzupełnione tłuczniem, ozdobione są roślinnością od góry. Warstwa ziemi usypana na szczycie stanowi podłoże dla oryginalnych odmian. Takie ogrodzenie nie wymaga konserwacji, jedynie podlewania w czasie suszy. Oryginalny efekt dają też gabiony o siatce powlekanej kolorowym PVC. 

Inne zastosowanie gabionów

Oprócz ogrodzenia gabiony mogą tworzyć murki oporowe, wzmocnienie skarp, tarasów oraz schodów ogrodowych. Ale także mogą być niezależnymi konstrukcjami. Bywają wykorzystywane jako masywne donice na większe rośliny, krzewy lub drzewa. Efektowny sposób na ich wykorzystanie to stworzenie z gabionów ścian altany. Ponadto wypełnione kosze mogą stanowić stelaż pod stół i siedziska w letniej jadalni. Stosuje się je także jako ogrodowe ławki lub obudowę stacjonarnego grilla.

Ozdobne kamienie mogą być dość kosztowne. Aby cieszyć się ich wyglądem w koszach gabionowych, wystarczy usypać je jedynie przy brzegu. Wówczas środek wypełnimy gruzem. Średnio na 1 m3 gabionu trzeba użyć do 2 ton materiału wypełnieniowego, przy czym 1 tona tłucznia kamiennego może kosztować ok. 60 zł, a żwiru ok. 30 zł.