Materiały dla natury i zdrowia

Do ekologicznych materiałów wykończeniowych zalicza się surowce naturalne i o niskim stopniu przetworzenia. Nie znaczy to jednak, że zmuszeni jesteśmy wykończyć dom wyłącznie drewnem i kamieniem. Do ekomateriałów należy również m.in. papier, paździerze konopne, wapno, bambus, słoma, wiklina, korek i perlitobetony. Są nimi również niektóre produkty chemiczne – np. farby czy lakiery. Z kupnem materiałów z sektora chemii budowlanej z oznaczeniem „eko” nie powinniśmy mieć problemu, gdyż większość producentów zabiega o taką kwalifikację. Dają one gwarancję niskiej emisyjności szkodliwych substancji wyrobów, co oznacza zminimalizowanie szkodliwego wpływu na środowisko oraz użytkowników wnętrz. Ekologiczność w  przypadku materiałów wykończeniowych ściśle łączy się z aspektami zdrowotnymi, a często się z nimi nawet pokrywa. Za zdrowe materiały uznaje się te, które nie mają w swoim składzie uczulających i toksycznych substancji takich jak formaldehyd, związki metali ciężkich, fenol i radon. To również produkty, które hamują rozwój bakterii, wirusów, pleśni i innych szkodliwych mikroorganizmów oraz nie wydzielają niebezpiecznego promieniowania radioaktywnego. Zdrowe materiały muszą też być antyelektrostatyczne.

MATERIAŁY EKO - MODA, WYGODA I ESTETYKA

NATURALNE DREWNO 

Inwestorzy stawiający na ekologię bardzo cenią sobie drewno – jest ono bowiem całkowicie naturalne, a przy tym bardzo plastyczne. Wykorzystuje się je powszechnie do wykończenia podłóg oraz ścian (także to pochodzące z recyklingu), a umiejętne dobieranie gatunków pozwala na uzyskanie znakomitych efektów. W zasadzie niemal każdy gatunek znajduje zastosowanie we współczesnych wnętrzach, jednak chcąc projektować ekologicznie, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę gatunki rodzime. Drewno to jedyny materiał, który charakteryzuje się ujemną emisją CO2 , czyli emisja dwutlenku węgla powstała w całym procesie produkcji jest mniejsza niż przetworzenie CO2 w fazie wzrostu drzewa. Jest więc materiałem bardzo ekologicznym, ponieważ jest odnawialne – Lasy Państwowe dbają o to, by więcej drzew urosło, niż zostało wyciętych.

WIECZNY KAMIEŃ

Trwałość materiału to również ważne kryterium ekologiczności – im rzadziej wymieniamy materiały i im mniej wymagają one zabiegów konserwacyjnych, tym mniej zużywa się energii, która byłaby niezbędna do produkcji nowych wyrobów. Kamień odznacza się wysoką trwałością – kamienna posadzka może być użytkowana setki lat bez utraty swoich właściwości i walorów estetycznych. W całości też poddaje się recyklingowi. Wadą z punktu widzenia ekologii jest konieczność transportowania tego ciężkiego materiału na duże odległości, zwłaszcza do miejsc, gdzie naturalnie on nie występuje. Kamień, podobnie jak drewno, może być we wnętrzach wykorzystany w bardzo szerokim zakresie: od schodów, posadzek, poprzez okładziny ścian, parapety, blaty, kominki i inne elementy dekoracyjne. Kamienie w zależności od rodzaju charakteryzują się różnymi właściwościami, co pozwala dobrać odpowiedni do wymagań.

CERAMIKA WYPALONA Z GLINY 

Kolejną od wieków stosowaną we wnętrzach grupą materiałów naturalnych jest ceramika, uzyskiwana z naturalnej gliny, która we wnętrzach wykorzystywana jest w formie np. cegieł czy płytek ceramicznych i gresowych. Ceramika jest materiałem bardzo trwałym, co nie jest bez znaczenia ze względów ekologicznych, ponieważ raz zastosowana, nie musi być wymieniana przez dziesiątki lat. Cegły we wnętrzach mogą być stosowane jako okładziny ścian, posadzki lub fragmenty konstrukcji mebli. Często wtórnie wykorzystywana jest również cegła rozbiórkowa. Cegły i ich odmiany w postaci naturalnej mogą przybierać różne kolory: od jasnobeżowego, poprzez szarości, czerwienie, brązy, po prawie czarny, w zależności od koloru glinki i technologii w jakiej były wypalane. Ceramika w formie płytek szkliwionych jest również materiałem naturalnym. Do ich produkcji używa się gliny wypalanej w bardzo wysokiej temperaturze. Materiał ten daje nieograniczone możliwości kolorystyki i faktury powierzchni. Stosowany jest w projektowaniu wnętrz, od miniaturowych mozaik po cieszące się rosnącą popularnością duże formaty.

BIODEGRADOWALNE TAPETY 

Zdrową dekoracją ścian są również wszelkiego rodzaju okładziny korkowe i tapety na bazie papieru, włókien tekstylnych i celulozy. Najlepszym wyborem będą tapety papierowe, ponieważ nie emitują szkodliwych związków i nie przyciągają kurzu. Niestety są mało odporne na wilgoć, przez co trudno jest utrzymać je w czystości. W miejscach wymagających większej trwałości możemy zdecydować się na wytłaczane tapety papierowe lub flizelinowe. Do ich produkcji wykorzystywany jest klej, ale w wersjach eko, czyli na bazie substancji naturalnych, bez dodatków chemicznych. Tapety flizelinowe to okładziny papierowe podklejone flizeliną – specjalnie sprasowaną mieszanką celulozy i włókien tekstylnych – która poprawia ich wytrzymałość. Produkty papierowe, papierowe tłoczone oraz flizelinowe są biodegradowalne i mogą być kompostowane. Dostępne są również papierowe tapety wyprodukowane z surowców z recyklingu – makulatury lub wiórów drzewnych.

NOWOCZESNE FARBY 

Za zdrowe uważa się farby dyspersyjne, w których głównym rozpuszczalnikiem jest woda. Coraz popularniejsza jest technologia produkcji farb z nanocząsteczkami metali: srebra, złota oraz tytanu, które również mają właściwości biobójcze. Dzięki zastosowaniu tej technologii udało się stworzyć tzw. powłoki inteligentne, hamujące rozwój mikroorganizmów, słabiej także przylega do nich brud. Są też specjalne farby niwelujące zjawisko smogu elektromagnetycznego wytwarzanego przez urządzenia elektroniczne. Nowością są farby o działaniu antyformaldehydowym, które oczyszczają powietrze ze szkodliwego formaldehydu. Produkty przeznaczone dla alergików rekomendowane są przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne, a także oznaczone logiem Błękitnego Anioła lub EU Flower.

CHEMIA BUDOWLANA BEZ TOKSYN 

Zdrowotne właściwości gipsu i wapna doceniane są od dawna. Gips dzięki wchłanianiu i oddawaniu wilgoci ma zdolność regulacji mikroklimatu pomieszczeń, natomiast wapno ogranicza rozwój mikroorganizmów oraz grzybów. To dlatego za najzdrowsze uznaje się tynki i gładzie opracowane wyłącznie na bazie naturalnego gipsu, wapna i cementu, bez chemicznych uszlachetniaczy, plastyfikatorów i innych dodatków. Producenci oferują również wersje tych materiałów wzmocnione włóknami naturalnej celulozy (zamiast spienionego poliwęglanu, polichlorku winylu i innych tworzyw sztucznych). Obecnie obserwuje się także powrót tynków glinianych, które oprócz zdolności regulacji mikroklimatu oraz ograniczania rozwoju mikroorganizmów i grzybów neutralizują szkodliwe fale elektromagnetyczne oraz nieprzyjemne zapachy, a nawet szkodliwe substancje (np. dym tytoniowy). Natomiast do układania płytek ceramicznych, kamiennych czy okładzin drewnianych można zastosować kleje i fugi na bazie naturalnych żywic, cementów oraz wapna. Dostępne są również ekologiczne wersje zapraw uelastycznionych, np. sodowym lub potasowym szkłem wodnym, zamiast chemicznych plastyfikatorów. Do zabezpieczenia i dekoracji drewna (w miejsce chemicznego lakieru rozpuszczalnikowego) warto zastosować bejcę na bazie naturalnego oleju lnianego.