Młotek, niby mało znaczące narzędzie, a bez niego nie obędą się żadne prace budowlane czy remontowe. Powinien znaleźć się na wyposażeniu każdego domowego warsztatu, nawet jeśli majsterkowanie nie jest naszym ulubionym zajęciem. Na rynku jest kilkanaście rodzajów młotków. Jak wybrać ten najlepszy? Z pewnością warto zainwestować w narzędzia wysokiej jakości – młotek powinien być bezpieczny, trwały i ergonomiczny.
Sklepy budowlane oferują ogromną liczbę różnego rodzaju młotków. 80% tej oferty to narzędzie wysoce specjalistyczne, przeznaczone dla fachowców – brukarzy, spawaczy, jubilerów, a nawet strażaków. Te możemy spokojnie pominąć, chyba że akurat jesteśmy przedstawicielami jednej z tych grup zawodowych. Szukajmy młotków, które wykorzystamy nie raz i nie dwa. Kierujmy się przy tym wygodą użycia i jakością ich wykonania. Dobierzmy młotek dobrze leżący w dłoni, wyważony, z wygodnym trzonkiem i główką, która jest na nim solidnie osadzona i nie odpadnie po kilkudziesięciu uderzeniach.
Poza popularnymi typami młotków dostępne są także ich liczne odmiany służące do zadań specjalnych (fot. AdobeStock)
Podstawowe rodzaje młotków
Zakup typowego rodzaju młotka nie zawsze jest dobrym wyborem, ponieważ o jego zastosowaniu decyduje konstrukcja obucha i materiał bazowy trzonka. Wybierając więc młotek, przede wszystkim zastanówmy się nad jego przeznaczeniem.
Młotek ślusarski. Prosty w budowie młotek, zazwyczaj z drewnianym (przeważnie jesionowym) trzonkiem, służący głównie do wbijania gwoździ. Wbrew nazwie nie jest przeznaczony tylko dla ślusarzy i słynie z uniwersalności. Obuch zazwyczaj wykonany jest ze stali narzędziowej – twarda konstrukcja umożliwia pracę z twardymi narzędziami. Da się nim także skuwać tynki, odbijać deski przybite gwoździami, rozłupywać różne kruche materiały. Taki młotek waży z reguły 0,5-2,5 kg. Dostępne są również młotki ślusarskie przeznaczone są do prac wyburzeniowych, jednak w tym przypadku ich masa powinna przekraczać 5 kg.
Młotek stolarski "szewski". Charakteryzuje się obuchem z jednej strony zakończonym podwójnym, wygiętym pod łukiem zębem, służącym do podważania i wyciągania gwoździ. Druga część obucha jest w większości przypadków gładka, ale zdarzają się również powierzchnie moletowane (nacinane). Trzonek drewniany lub stalowy.
Młotek ciesielski. To młotek, którego główka jest wykonana z hartowanej stali. Obuch budową przypomina młotek szewski, z tym, że jeden ząb jest krótszy, a długi dłuższy. Oczywiście możemy wyciągnąć z jego pomocą gwoździe lu wykorzystać jako tymczasowy klin metalowy podczas prac ciesielskich. W górnej części główki bywa lokowany magnes przytrzymujący gwoździe. Główka osadzona jest na trzonku drewnianym lub wykonanym z włókna szklanego, tworzywa sztucznego albo kompozytu – będącego połączeniem tworzywa sztucznego włókien szklanych. Dolna jego część jest zazwyczaj gumowana, aby nie wyślizgiwał się z dłoni.
Młotek murarski. Główka takiego młotka jest wąska, a w tylnej część wyraźnie wydłużona i spłaszczona. Można więc nią rozłupywać cegły lub odłupywać z nich zaschniętą zaprawę. Często cały młotek, łącznie z trzonkiem wykonany jest z jednego kawałka metalu. Trzonek jest wtedy częściowo gumowany.
Młotek gumowy. Na drewnianym trzonku osadzona jest duża gumowa główka. Młotki takie nie służą bynajmniej do wbijania gwoździ. Używa się ich, aby poprawiać ustawienie bloczków i pustaków na zaprawie podczas murowania ścian. Takie młotki pomogą nam też korygować położenie przyklejanych płytek ceramicznych lub płyt gipsowo-kartonowych mocowanych na placki kleju gipsowego. Ten rodzaj młotków posłuży także do różnych prac blacharskich, bo nie zarysuje metalu ani nie uszkodzi powłok cynkowych lub lakierniczych. Podobnie jak młotki w całości wykonane z drewna przydadzą się podczas pracy z dłutami. Są dość lekkie więc wygodnie uderza się nimi w dłuto podczas żłobienia w drewnie
Młotek drewniany. Zarówno obuch, jak i trzonek młotka wykonane z drewna. Główną funkcją takich młotków jest pobijanie dłut podczas obróbki. Można również nimi uderzać bezpośrednio w elementy drewniane bez ryzyka ich uszkodzenia.
Inne młotki, które mogą się przydać
W przypadku większych remontów, szczególne jeśli wiążą się one z pracami rozbiórkowymi, przydatny będzie młot wyburzeniowy. To narzędzie znacznych rozmiarów, które waży około 8 kg, a jego trzonek ma długość blisko 1 m. Młotem takim łatwo jest zamieniać w gruz ściany działowe, a nawet nośne. Do prac wokół domu przyda się młotek bezodrzutowy, którego główka jest wewnątrz wydrążona i wypełniona metalowymi kulkami. Kulki tłumią zjawisko odrzutu w trakcie uderzania – młotek nie odbija i uderzenie jest jednokrotne. Dlatego warto taki młotek stosować do wbijania słupków.
Za optymalny ciężar typowego młotka uznaje się wagę od 0,5 do ok. 2 kg (fot. pixabay.com)
Młotek z odpowiednim trzonkiem
Komfortową pracę zapewni młotek z ergonomicznym trzonkiem. Jest to szczególnie ważne, gdy będziemy posługiwali się narzędziem przez długi czas – ręka się mniej zmęczy, a młotek nie będzie wyślizgiwał się z ręki (praca będzie bezpieczna). Uwagę powinniśmy zwrócić także na materiał z jakiego wyprodukowano trzonek – każdy ma zalety, ale również wady. Trzonek drewniany redukuje drgania, jest wygodny, a zarazem łatwo go wymienić. Te wykonane z jesionu (według wielu najlepsze) odznaczają się wysoką odpornością, dzięki czemu mogą posłużyć nam przez bardzo długi czas. Ich wadą jest to, że trzonki mocowane są w główce za pomocą klina, który ma tendencję do obluzowywania się i wypadania. Rozwiązaniem jest tzw. podwójne klinowanie, gdzie uchwyt trzonka wzmocniony jest drugim zabezpieczeniem (często ze stali). Trzonki stalowe monolityczne z obuchem charakteryzują się bardzo wytrzymałą konstrukcją, a brak łączenia eliminuje ryzyko wypadnięcia główki. Niestety narzędzia te są dość ciężkie i niewygodnie nimi pracować przez długi czas. Z odporności na uszkodzenia oraz wydajnej absorpcji drgań powstających w trakcie pracy słyną młotki z włókna szklanego. Ponadto są lekkie i ergonomiczne. Ich minusem jest wysoka cena oraz częste odklejanie się trzonków od obucha.
zdjęcie otwierające: AdobeStock
