Szkodniki glebowe to grupa owadów, których larwy narażają uprawy na ogromne zniszczenia. Podgryzają korzenie, bulwy i łodygi roślin, drążą w nich korytarze, zanieczyszczają wewnętrzne i zewnętrzne części roślin. Przenoszą też patogeny chorób roślinnych. Jak zwalczyć szkodniki glebowe?
Szkodniki wielożerne, zwane również glebowymi, żerują głównie na podziemnych częściach młodych roślin. Żerując w glebie, żywią się martwą materią organiczną oraz korzeniami roślin. Niektóre z nich działają wielokierunkowo np. wciągają młode siewki roślin do wydrążonych w ziemi norek i tam je zjadają, a w nocy lub pochmurne dni wychodzą na powierzchnię i żerują na nadziemnych częściach roślin. Rośliny, które rosną w glebie zamieszkałej przez szkodniki glebowe słabną i obumierają, natomiast trawniki żółkną i przerzedzają się. Niektóre gatunki powodują deformacje na roślinach, powstawanie wyrośli na korzeniach lub tzw. brody korzeniowej. Nie ma jednego sprawdzonego domowego sposobu na szkodniki glebowe. Zwalczanie ich ułatwia odpowiednia profilaktyka, jest możliwe też z użyciem specjalnych środków ochrony roślin.
Szkodniki glebowe w ogrodzie
Ziemiórki to larwy muchówek, które żerują w podłożu odżywiając się martwą materią organiczną, grzybnią oraz korzeniami żywych roślin. Często uszkadzają system korzeniowy siewek i młodych roślin, które szybko więdną i zamierają.
Larwy chrząszczy opuchlaków żerując w podłożu uszkadzają korzenie krzewów ozdobnych na przykład rododendronów, iglaków, azalii, a także owocowych: malin, truskawek, poziomek, winorośli. Szczególnie niebezpieczne są dla młodych roślin ze słabo wykształconym systemem korzeniowym. Owady dorosłe wygryzają liście, ale mogą niszczyć także pąki kwiatowe, młode pędy i ich słabo zdrewniałą miękką korę. Wciornastki są groźne zarówno jako larwy, jak i owady dorosłe. Żerują na różnych częściach roślin. Nakłuwając liście, prowadzą do powstawanie srebrzystych plamek, a na spodniej stronie zostawiają odchody w postaci czarnych plamek. Atakują także kwiaty, pąki i zawiązki owoców. Zwalczanie wciornastków w ich stadium spoczynkowym, kiedy to nieruchomo bytują w ziemi może znacząco ograniczyć występowanie tych szkodników na roślinach.
Do najgroźniejszych szkodników możemy zaliczyć drutowce (larwy chrząszczy sprężykowatych), i pędraki (larwy chrabąszczy – chrabąszcz majowy, guniak czerwczyk, ogrodnica niszczylistka), gąsienice rolnic i komarnic, nicienie oraz turkuć podjadek.
Pędraki i drutowce żerują na korzeniach drzew, krzewów i kwiatów, na bulwach, podstawach łodyg. Drutowce często także zjadają nasiona, a pędraki również młode liście drzew. Trudno je wytępić, ponieważ w swym cyklu rozwojowym spędzają pod ziemią około 5 lat. Szczególnie całkowita eliminacja pędraków jest bardzo trudna, gdyż są to larwy chrząszczy, a owady dorosłe mogą do naszego ogrodu przylecieć w każdej chwili i złożyć jaja. Drutowce najczęściej pojawiają się na zaniedbanych działkach, zwłaszcza blisko lasów i innych zadrzewień. Nicienie glebowe wywołują podobne zniszczenia jak pędraki, a do tego mogą przenosić groźne choroby wirusowe.
Szkodniki glebowe są szczególnie dotkliwe na plantacjach truskawek. Najbardziej dotkliwy jest opuchlak truskawkowiec. Dorosłe osobniki przez krótki okres żerują na liściach, ale dużo bardziej szkodliwe są larwy, które rozwijają się w glebie przez okres trzech lat, sukcesywnie podgryzając korzenie roślin.
Jak zapobiegać pladze szkodników glebowych
Bardzo ważna w zwalczaniu szkodników glebowych jest profilaktyka. Coroczne przekopywanie grządek w okresie jesiennym sprawi, że wydobyte na powierzchnię szkodniki stają się łatwym łupem dla ptaków, a spulchniona gleba sprzyja wysychaniu jaj larwalnych. Do zabiegów zapobiegawczych należy też dbanie o trawnik, wyczesywanie skoszonej trawy. Wertykulacja i areacja eksponują np. pędraki, które są bardziej widoczne dla wyłapującego je ptactwa. Do zabiegów profilaktycznych należy także strząsanie i niszczenie żerujących na drzewach chrabąszczy. Ważnym elementem jest dbałość o utrzymanie roślin w dobrej kondycji, gdyż szkodniki glebowe w większości porażają przede wszystkim rośliny osłabione i opóźnione we wzroście. Należy systematycznie zwalczać chwasty, zwłaszcza perz, co ogranicza liczebność szczególnie drutowców. Pryzmy kompostowe powinno się przykrywać płachtą, co pomoże zapobiec składaniu jaj przez samice muchówek leniowatych. Ważną rolę w ograniczaniu występowania np. nicieni przypisuje się roślinom fitosanitarnym (np. aksamitka, gorczyca sarepska, nagietek lekarski, tymianek pospolity, facelia błękitna). Rośliny te będą zdobić ogród, a jednocześnie odstraszać nicienie.
Szkodniki glebowe – zwalczanie
W zwalczaniu szkodników glebowych można też posłużyć się środkami naturalnymi. Przykładem naturalnych środków może być gnojówka z wrotyczu. Przygotowuje się ją z 1 kg pociętych liści wrotyczu i 10 litrów wody. Należy ją odstawić na 14 do 20 dni do fermentacji, codziennie mieszając, a następnie podlać nią rośliny. Na drutowce można stosować przynęty w postaci kawałków ziemniaków lub marchwi, które zakopujemy w płytkich dołkach pomiędzy roślinami. Co kilka dni wybierać i niszczyć schwytane szkodniki wraz z przynętami. Dobrym sposobem jest skorzystanie ze specjalnych środków na szkodniki w postaci biologicznych preparatów. Wybierając tego typu rozwiązania, nie wprowadzamy substancji chemicznych do gleby. Należą do nich preparaty na nicienie, za pomocą których można zwalczyć także pędraki i inne szkodniki. Są to preparaty oparte na entomopatogennych nicieniach, które służą do zwalczania larw opuchlaków, pędraków, larw komarnic, gąsienic rolnic, turkucia podjadka, ziemiórek, a także ślimaków. Preparaty oparte na entomopatogenicznych grzybach stosuje się z kolei do zwalczania drutowców. Środki oparte na bakteriach stosowane są w formie przynęt do zwalczania gąsienic rolnic.
