Odstraszanie szpaków to jedna z metod ochrony upraw sadowniczych i ogrodniczych. Ogrodnicy amatorzy sięgają raczej po wizualne formy – makiety sztucznych ptaków drapieżników i tradycyjne kukły straszaków, plantatorzy częściej wybierają formy dźwiękowe np. armatki hukowe. Jaki jest sposób na szpaki?
Szpaki to niewielkie ptaszki, wyglądające bardzo niewinnie, ale ze względu na stadny sposób żerowania traktowane są przez ogrodników jako poważny wróg ich upraw. Mimo iż usuwają szkodliwe larwy i gąsienice, to w sezonie owocowania potrafią zjeść większość plonu czereśni, wiśni, borówek czy agrestu, jeszcze zanim owoce te dojrzeją. Również nadgryzione przez nie owoce ulegają niemal natychmiastowemu gniciu. By skutecznie walczyć ze szpakami, niezbędna jest znajomość ich natury. Jak odstraszyć szpaki?
Czego boją się szpaki?
Szpaki są inteligentne, ale mają swoje lęki, które ogrodnicy mogą wykorzystać do ich odstraszania. Otóż bardzo nie lubią one hałasów, i to nawet niewielkich. Wystraszyć je mogą niewielkie odgłosy przedmiotów poruszanych wiatrem, nawet foliowych torebek czy dziecięcych wiatraczków z plastiku. Szpaki nie lubią niebieskich kolorów i mieniących się w słońcu przedmiotów! Bardzo boją się drapieżnych, dużych gatunków ptaków, nawet jeśli są one ich makietami. Nie lubią też konkurencji swojego gatunku. Niektórzy ogrodnicy celowo umieszczają na drzewie owocowym budkę lęgową, by zamieszkała w niej rodzina szpaków – to gwarancja, że inne szpaki będą się trzymały od takiego drzewa z daleka. Własna ptasia rodzina nie zje całej uprawy, ale odstraszanie szpaków za pomocą innych szpaków sprawia, że trzeba się przygotować na uszczerbek w zbiorach.
Odstraszanie szpaków dobrze zaplanowane
Repelenty, czyli bezpieczne środki odstraszające szpaki należy stosować zamiennie – ten gatunek ptaków rozeznaje je szybko i przyzwyczaja do nich. Wszelkie tradycyjne domowe sposoby są skuteczne, ale na bardzo krótko. Strachy na wróble, stukające na wietrze butelki plastikowe, mieniące się w w słońcu taśmy z kaset VHS czy plakietki odblaskowe szybko zostaną zdemaskowane – ptaki w lot orientują się, że nic im nie grozi i przyzwyczają się do znajomego widoku. Dość skuteczne są latawce z wizerunkami ptaków drapieżnych, ale wszystkie tego typu straszaki tego typu trzeba więc często wymieniać. Ponadto szukając sposobu na szpaki na uprawach blisko domostw warto sięgać tylko po takie metody, które nie będą utrudniały życia sąsiadom. Bardzo głośna muzyka z radia puszczana w sezonie dojrzewania owoców codzienne o świcie może i uratuje część czereśni, ale na pewno też zrazi do nas sąsiadów.
Prosty sposób na szpaki – siatka na drzewa owocowe
Siatka nałożona na drzewo lub krzew skutecznie ogranicza dostęp zwierzętom do owoców i uniemożliwia ich wyjadanie. Jeśli drzewa wiśni czy czereśni nie są wysokie, można taką ochronę założyć i zdjąć bez trudu. Pamiętajmy jednak, że szpaki to inteligentne stworzenia, które będą próbowały sforsować każde zabezpieczenie – powinny być one wykonane z trwałych odpornych na wszelkie zniszczenia materiałów. Materiał siatki musi być jednak trwały i odporny na wilgoć, a także odporny na dziobanie czy rozrywanie, nierozciągliwy oraz niekurczliwy – do ochrony drzew wykorzystuje się siatki polietylenowe. Siatka ochronna na drzewo powinna też być łatwa w montażu. Siatki można zakładać także na aronię, maliny i porzeczki. Siatki na krzewy owocowe można zamontować na dwa sposoby – osłaniając pojedyncze krzaki lub chroniąc całą plantację czy sad poprzez rozpięcie jednej dużej połaci siatki na specjalnej konstrukcji – tuż ponad roślinami. Siatka na ptaki sprawdza się również jako ochrona oczek wodnych przed spadającymi jesiennymi liśćmi.
Jak odstraszyć szpaki dźwiękiem
Wielu ogrodników sięga po odstraszacze dźwiękowe należące do humanitarnych i niezagrażających życiu ptaków pułapek na szkodniki. Odstraszacze dźwiękowe emitują odgłosy przerażenia ptaków z gatunku, jaki chcemy odstraszyć, mogą też odtwarzać dźwięki ptaków drapieżnych, a także naturalnych rogów oraz wystrzały z broni palnej. Można je kupić na płycie CD, ale wówczas niezbędny jest domowy odtwarzacz. Pamiętajmy jednak, że urządzenie odtwarzające płytę z odgłosami, nie jest bezobsługowe tak jak profesjonalne odstraszacze zwierząt. Odstraszacze dźwiękowe mają wprawdzie niewielki zasięg, więc nadają się do zastosowania w ogródku. Są to najczęściej urządzenia pracujące w trybie detekcji ruchu, zatem natychmiast po wykryciu szkodnika, emitują odstraszający dźwięk. Dostępne są modele solarne odstraszaczy. Wbudowana w urządzenie duża bateria słoneczna za pośrednictwem zabudowanego regulatora na bieżąco doładowuje akumulator urządzenia. Takie rozwiązanie umożliwia instalację urządzenia dosłownie w każdym miejscu. Mają one możliwość samodzielnego włączenia i – co istotne – ustawienia funkcji emisji dźwięków w określonych odstępach czasu (szpaki słysząc z daleka dźwięki ptaków drapieżnych nie podlatują w pobliże strzeżonej przestrzeni). Na dużych powierzchniach upraw stosuje się armatki hukowe – wytwarzają one hałas na poziomie nawet 130 dB, odpowiadający hałasowi wytwarzanemu przez startujący odrzutowiec, dzięki czemu skutecznie przepędza szpaki z miejsca żerowania. Ich stosowanie wymaga jednak odpowiedniego pozwolenia. Najlepszym rozwiązaniem są tzw. ultradźwięki – to specjalne aparaty, które emitują odgłosy niesłyszalne dla ludzi, dzięki czemu można stosować nawet w gęstej zabudowie.
