Każdemu właścicielowi domu zależy na niskich kosztach jego utrzymania. Dzięki dofinansowaniu z obecnych programów rządowych można nie tylko zmniejszyć ilość zużywanej energii cieplnej, ale też oddychać czystszym powietrzem.
Lato szybko mija, sezon grzewczy zbliża się więc wielkimi krokami. W przypadku starych domów konieczność zapewnienia i utrzymania odpowiednio wysokiej temperatury powietrza we wnętrzach może się wiązać z ogromnym zużyciem paliw – domy te są często nieocieplone. Są też zwykle ogrzewane przestarzałymi kotłami na paliwa stałe, które zanieczyszczają powietrze – to jedna z głównych przyczyn powstawania szkodliwego smogu. Warto w tej chwili pomyśleć o obniżeniu kosztów ogrzewania i poprawie powietrza wokół, zwłaszcza że obecnie właściciele jednorodzinnych domów mogą uzyskać dotację na termomodernizację swoich budynków.
Zdj 1. Remont z dopłatą
PO CO DOMOWI TERMOMODERNIZACJA
Niedostateczna izolacyjność termiczna przegród zewnętrznych budynku, a więc ścian zewnętrznych i dachu wraz z oknami, podłogi na gruncie lub stropu nad nieogrzewaną piwnicą powoduje ogromne straty ciepła, które ucieka bezpowrotnie na zewnątrz domu. Im są one większe, tym więcej energii grzewczej potrzebujemy do ogrzania domu. Podstawowym celem termomodernizacji jest więc zmniejszenie kosztów jego ogrzewania przy zachowaniu odpowiedniego komfortu cieplnego. Aby cel ten osiągnąć, konieczne jest ocieplenie wszystkich przegród zewnętrznych oraz wymiana okien. Termomodernizacja domu zakłada jednak również ulepszenie instalacji grzewczej i wprowadzenie do niej urządzeń zasilanych odnawialnymi źródłami energii, do których zalicza się np. energię promieniowania słonecznego oraz energię skumulowaną w gruncie, wodzie lub powietrzu. W tym celu konieczna będzie m.in. wymiana nieefektywnego źródła ciepła lub całej przestarzałej instalacji grzewczej oraz włączenie w nią urządzeń wytwarzających energię cieplną ze źródeł odnawialnych. W efekcie wyeliminuje się lub drastycznie zmniejszy zużycie paliw kopalnych do ogrzewania domu i podgrzewania wody. Termomodernizacja może obejmować również usprawnienie systemu wentylacji – przez zastąpienie mało wydajnej wentylacji grawitacyjnej (naturalnej), wentylacją mechaniczną z odzyskiem ciepła. W ramach termomodernizacji unowocześnia się również system ogrzewania wody użytkowej.
Zdj 2. Ocieplenie dachu podczas termomodernizacji stwarza możliwość uzyskania dodatkowej powierzchni mieszkalnej na poddaszu.
OD TERMOMODERNIZACJI DO CZYSTEGO POWIETRZA
Jaki związek ma ocieplenie budynku i unowocześnienie systemu grzewczego z poprawą jakości powietrza? Wbrew pozorom jest on bardzo ścisły. Ocieplony dom ma mniejsze zapotrzebowanie na energię grzewczą, przez co maleje zużycie paliw kopalnych i innych kiepskiej jakości paliw dość powszechnie stosowanych do ogrzewania domów w Polsce – to one właśnie są jedną z głównych przyczyn zanieczyszczenia powietrza. Dlatego program rządowy „Czyste Powietrze” obejmuje właśnie termomodernizację oraz unowocześnienie systemów grzewczych. Możliwość skorzystania z dotacji przewidywanych w tym programie przynosi inwestorowi wiele korzyści. To przede wszystkim mniejszy koszt własny przy pracach remontowych, a w dłuższej perspektywie – niższe rachunki za energię grzewczą. Przynosi też pożytek środowisku – to ogromna szansa na ograniczenie emisji do atmosfery szkodliwych substancji, które powstają na skutek ogrzewania domów jednorodzinnych słabej jakości paliwem w przestarzałych domowych kotłach. Działania związane z termomodernizacją wymagają jednak dobrego przygotowania przez inwestora.
Zdj 3. Ocieplenie domu to okazja do unowocześnienia wyglądu elewacji. Nowy tynk można połączyć z modną oblicówką z drewna lub materiałów drewnopodobnych.
Wyeliminowanie słabej jakości paliw stosowanych do ogrzewania domów w Polsce poprawi jakość powietrza.
Zdj 4. Stare domy wybudowane w technologii ścian jednowarstwowych nie spełniają współczesnych standardów dotyczących ochrony cieplnej – gdy je budowano, przepisy nie były tak restrykcyjne, a stosowane materiały były kiepskiej jakości. Nawet jeśli pierwotnie planowano je ocieplić, często zostawały one bez izolacji termicznej i wykończonej elewacji.
TERMOIZOLACJA DOMU – TYLKO KOMPLEKSOWO
Prace termomodernizacyjne mają sens tylko wtedy, jeśli są wykonane kompleksowo, powinny być też prowadzone w odpowiedniej kolejności. Niezbędne jest więc docieplenie ścian, wymiana starych okien na ciepłe, profesjonalne zaizolowanie dachu, fundamentów, piwnicy oraz wymiana instalacji grzewczej i wentylacyjnej. Wyrzucenie poza plan remontowy któregokolwiek z tych elementów spowoduje, że skutki całego przedsięwzięcia będą jedynie połowiczne. Zakres prac jest duży i kosztowny nawet przy możliwości skorzystania z dotacji rządowych, dlatego można go podzielić na etapy, rozkładając wydatki w czasie. Kolejność robót ma przy tym duże znaczenie. Najbardziej opłaca się rozpocząć prace termomodernizacyjne od ocieplenia dachu – jest to najkorzystniejsza relacja zmniejszenia kosztów ogrzewania w stosunku do kosztów wykonania. Następnie powinniśmy zaplanować ocieplenie ścian zewnętrznych – tu koszt jest duży, ale i korzyści ogromne: ściany stanowią największą powierzchnię dla ucieczki ciepła z wnętrza. Często spotykane w starych domach ściany wznoszone w technologii jednowarstwowej bezwzględnie wymagają ocieplenia. Jednak również ściany wybudowane jako dwuwarstwowe mogą być zimne – rozwiązaniem jest wtedy dołożenie warstwy izolacji cieplnej, ale taki krok jest możliwy jedynie wówczas, gdy stare ocieplenie jest w dobrym stanie technicznym, czyli sprosta utrzymaniu dodatkowej warstwy. Bywa jednak, że naprawa i wzmocnienie przegrody zewnętrznej okazuje się droższe niż całkowita wymiana ocieplenia. Niestety najczęściej stare domy wymagają inwestycji polegającej na demontażu starej otuliny i ponownej instalacji nowej izolacji. Okna wymieniamy po ociepleniu ścian – efekt ekonomiczny jest mniejszy niż remont innych elementów, a ponadto osadzenie okien w nieocieplonej ścianie (w połowie grubości muru), po jej ocieleniu spowoduje powstanie mostków cieplnych. Okna mają ogromny wpływ na warunki termiczne domu, również dlatego, że są one źródłem biernego pozyskiwania energii słonecznej. Jeśli dom jest podpiwniczony, warto zająć się termomodernizacją piwnicy. Brak izolacji sprawia, że przez ściany i strop piwnicy wychładzają się pomieszczenia parteru domu mieszkalnego, czyli strefy dzienne. Może to być przyczyną aż 20% wszystkich strat ciepła w budynku. Ocieplenie podłogi na gruncie przynosi stosunkowo najmniejsze korzyści.
Zdj 5. Ocieplenie ścian piwnic starego domu wymaga ich odkopania.
MODERNIZACJA INSTALACJI
Po kompleksowym ociepleniu budynku zapotrzebowanie na ciepło pochodzące z ogrzewania może spaść nawet o połowę. Efekt ten wzmocnimy, modernizując instalację grzewczą. Podstawą jest wymiana kotła węglowego (na paliwa stałe) na gazowy lub starego kotła gazowego na nowy o wyższej sprawności. Korzyścią tej operacji, poza poprawą efektywności systemu grzewczego, jest również poprawa jakości powietrza. Wymiana kotła powinna być wykonana po ociepleniu budynku, gdyż moc kotła trzeba dostosować do zapotrzebowania na ciepło, a po ociepleniu budynku będzie ono zupełnie inne! Modernizacja instalacji grzewczej może obejmować również wprowadzenie rozwiązań umożliwiających pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych, a więc takich urządzeń jak kolektory słoneczne, instalacja fotowoltaiczna czy pompa ciepła.
Zdj 6. Termomodernizacja jest też doskonałą okazją do wprowadzenia większej ilości światła do wnętrz bez ryzyka strat ciepła. Energooszczędne pakiety szybowe nowoczesnych okien dachowych mają współczynnik przenikania ciepła, który już teraz spełnia wymagania zawarte w przepisach wchodzących w życie w 2021 roku.
Jaki kocioł z dotacją?
W programie „Czyste Powietrze” promowane są energooszczędne źródła ciepła, które nie pobierają dużo energii, nie emitują spalin albo są one dobrze oczyszczone. Starając się o dotację, należy zapoznać się ze szczegółowymi wytycznymi, co do rodzajów źródeł ciepła objętych dotacją. Generalna zasada jest taka, że urządzenia grzewcze montowane w ramach programu „Czyste Powietrze” muszą być ekologiczne – powinny spełniać one wymogi tzw. unijnego ekoprojektu.
Dotacją objęte są:
• kotły na paliwo stałe 5 klasy – emitują one aż 3 razy mniej szkodliwych pyłów niż kotły najsłabszej obecnie klasy 3;
• kotły gazowe kondensacyjne i olejowe o klasie efektywności energetycznej nie mniejszej niż A.
