Aranżacja małego ogrodu wydaje się dużym wyzwaniem. Jednak niewielka powierzchnia ogródka nie musi być ograniczeniem. Przeciwnie, wystarczy odpowiedni pomysł na mały ogród, by nawet mikroskopijna przydomowa przestrzeń stała się efektownym, przyciągającym uwagę i atrakcyjnym do wypoczynku miejscem.
Mały ogródek to coraz częściej występujące zjawisko, szczególnie w tych miastach, gdzie ziemia jest droga, a plany przestrzenne pozwalają na wtórne podziały parceli. Małe działki budowlane to również cecha zabudowy szeregowej, gdzie właściciele mają do dyspozycji jedynie skrawki ziemi przed i za budynkiem. Wbrew pozorom mała przestrzeń nie musi nas ograniczać w stworzeniu ogrodu marzeń. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby mały ogródek stał się bardzo stylowym ogrodem. W zależności od gustów można go urządzić w powściągliwej konwencji minimalistycznej, nadać mu wygląd pełen swobody i naturalności przypominający stare wiejskie ogródki albo zaaranżować w klasycznym stylu francuskim. Atutem małego ogrodu może być to że będzie tańszy w aranżacji i mniej pracochłonny w eksploatacji. Oszczędzimy też na sprzęcie – do jego pielęgnacji możemy potrzebować mniej maszyn ogrodniczych najczęściej wystarczą narzędzi ogrodnicze ręczne .
Pomysł na mały ogród – dobry plan podstawą
Niewielkie ogródki wymagają naprawdę dobrego pomysłu na zagospodarowanie, który z ograniczonej przestrzeni uczyni atut. Aranżacja małego ogrodu może też wymagać kompromisów, np. rezygnacji z którejś funkcji na rzecz innej, uznanej za ważniejszą. Mały ogródek przed domem szeregowym prawdopodobnie trzeba będzie ograniczyć do funkcji komunikacyjnej i reprezentacyjnej, natomiast aranżacja małego ogrodu za domem może sprowadzić się jedynie do jadalni pod chmurką. W małych ogrodach warto wykorzystać również przestrzenie pionowe, np. sadząc rośliny w pojemnikach stojących lub wiszących donicach na balustradach czy ogrodzeniu. W małym ogródku sprawdza się też zasada minimalistów „mniej znaczy więcej” – zamiast wielu gatunków roślin, lepiej posadzić jeden rodzaj np. tylko trawy. Pomysłem na aranżacje małego ogrodu może być jedynie efektowna kompozycja nawierzchni np. z różnych materiałów lub z różnej wielkości kamienia otoczona skromnymi rabatami. Plan nasadzeń warto zrobić przed sezonem i się go konsekwentnie trzymać. Na etapie planowania małego ogródka warto pomyśleć o oświetleniu – po zmroku nawet skromną przestrzeń potrafi przekształcić w efektowną i przykuwająca uwagę. W małym ogródku trudno będzie wygospodarować przestrzeń na ognisko, ale nie zapomnijmy o miejscu na grilla.
Mały ogródek – powiększać optycznie czy nie?
W małym ogrodzie warto wykorzystać rozwiązania pozwalające na wizualne powiększenie przestrzeni. Przede wszystkim mały ogród musi być widoczny nie tylko w poziomie, ale i w pionie. Rabaty obsadzone roślinami różnej wysokości nadadzą niewielkiemu ogródkowi głębi i sprawią, że przestrzeń „rozciągnie się”, przez co wyda się optycznie większa. Nie jest słuszne powiększanie na siłę powierzchni trawnika – rozciąganie go od samego ogrodzenia po bryłę domu jest w tym przypadku błędem, ponieważ przestrzeń wydaje się optycznie mniejsza. Mały kwadratowy ogródek zaprojektowane na kole bądź łuku da złudzenie optyczne większej powierzchni. W przypadku wąskich i długich ogródków warto zaprojektować przesłony dzielące przestrzeń w poprzek. Obrośnięta gęsto pergola, zza której wyłaniają się trawnik i wyższe rośliny, może sprawić wrażenie, że za nią rozciąga się dalsza, okazała część ogrodu. Jeśli przez mały ogród poprowadzimy ścieżkę ułożoną z elementów w poprzek, to także optycznie skrócimy długość ogrodu. Podobnie meandrujące ścieżki sprawią, że trakt wyda się znacznie dłuższy, a ogród szerszy. Inna szkoła projektowa mówi, aby aranżacja małego ogrodu nie dawała złudzeń większej przestrzeni. Warto wtedy jednak zastosować motyw przewodni w postaci jednego elementu silnie skupiającego uwagę np. efektownej rzeźby ogrodowej, kolorowego mebla np. fotela farmerskiego, oryginalnego w formie płotka czy balustrady. Funkcję taką może też pełnić pojedyncza większa roślina np. krzew efektowny o każdej porze roku.
Pomysł na mały ogród – rabaty kwiatowe w roli głównej
Podstawowym elementem małego ogrodu mogą być rabaty kwiatowe. Dobór gatunków zaplanujmy tak, aby od wiosny do jesieni nasz mini ogródek był pełen kwiatów. Należy je zaplanować w powiązaniu z nasłonecznieniem. Miejsca w pełnym słońcu, gdzie gleba szybko wysycha i obszary w głębokim cieniu, gdzie jest wilgotno to warunki wymagające odmiennego potraktowania i doboru roślin. Ważne jest również tempo rozrastania się roślin – dobieramy je tak aby nie tylko obecnie ale i w przyszłości nie kolidowały z innymi funkcjami. Dobrze, żeby miejsce na naszą rabatę było w części reprezentacyjnej ogrodu, którą widać np. z altany czy tarasu. Gatunki drzew i krzewów ograniczmy do miniaturowych, olbrzymie okazy z czasem zdominują mały ogródek, zabiorą słońce i zniszczą glebę.
Mały ogród jak pokój
Potraktowanie małego ogródka jak wnętrza daje z reguły dobre efekty. Dotyczy to zazwyczaj części wypoczynkowej ogrodu. Przestrzeń oddzielamy od sąsiadów pełnym płotem, który stworzy wrażenie intymności, ale możemy też go potraktować jako ściany wnętrza i również ozdobić np. donicami lub obrazkami. Następnie tak wyizolowaną przestrzeń „meblujemy” elementami małej architektury, meblami ogrodowymi, roślinami. Podobnie jak małe mieszkanie, również mały ogród nie powinien być zagracony! Nawierzchnię np. z drewna lub kompozytu można ułożyć na kilku poziomach, tworząc różne zakątki funkcjonalne. Taki charakter ogrodu pozwala np. całkowicie zrezygnować z trawnika lub rabat. Rośliny można posadzić tylko w pojemnikach stojących na posadzce, zawieszonych na balustradach czy wkomponowanych w płoty. Na zadaszonej nawierzchni ułożyć dywany i chodniki, a całość ozdobić stojącymi lampami i girlandami świateł oplatającymi przesłony.
