Zaletą drewna jest długowieczność i jeśli tylko posadzkę można jeszcze odnowić, to musimy spróbować. Ale od czego zacząć? Jakie materiały i narzędzia będą potrzebne?
Kilkudziesięcioletnie parkiety mają swój urok i zwykle ciężko jest się nam z nimi rozstać, nawet jeśli skrzypią albo mają szpary. Odpadające klepki są już jednak większym problemem. Szczęśliwie często da się je naprawić.
POTRZEBNE MATERIAŁY
Główną pozycją jest lakier lub preparat do olejowania podłóg. W pomieszczeniach mieszkalnych powinniśmy stosować lakiery na bazie wody, po których szybko zanika zapach. Dostępne są one w różnych wariantach połysku: matowe, półmatowe lub z połyskiem. Preparaty do olejowania umożliwiają koloryzowanie podłogi w kilku odcieniach, ale możemy też przeprowadzić oddzielne barwienie drewna za pomocą bejcy. Musimy kupić także podkład pod lakier oraz szpachlówkę do wypełniania szczelin (ewentualnie możemy wykonać ją z pyłu drzewnego i spoiwa, np. lakieru czy specjalnego preparatu). Przydadzą się również kity akrylowe w odpowiednim kolorze do likwidacji drobnych uszkodzeń i preparaty do konserwacji odnowionej podłogi. Jeśli listwy przypodłogowe wymagają wymiany, to potrzebne będą nowe oraz elementy do ich zamocowania takie jak uchwyty, klipsy i kołki rozporowe oraz progi.
Zdj. 1. Najlepiej użyć lakieru lub preparatu do lakierowania podłóg.
OCENA STANU ZASTANEGO
Jeśli klepki przylegają do podłoża na całej powierzchni i nie ma wyraźnych deformacji – można je odnowić. W przypadku desek przybijanych do podłoża, dobijamy łebki gwoździ, aby nie porwały papieru ściernego i nie uszkodziły maszyny. Gdy podłoga była już wielokrotnie cyklinowana, sprawdźmy, czy deszczułki nie są zbyt mocno zeszlifowane – kolejna renowacja może odsłonić złącze pióro-wpust lub nadmiernie zmniejszyć warstwę np. cienkiej mozaiki podłogowej. Wiedzę na ten temat zdobędziemy odrywając listwy i progi.
Zdj. 2. Pierwsze cyklinowanie wykonywane jest w zależności od stopnia zniszczenia podłogi.
BEZ NARZĘDZI ANI RUSZ
Do odnowienia parkietu niezbędna jest cykliniarka – możemy ją wypożyczyć. W wypożyczalni kupimy do niej odpowiedni papier ścierny. Typowy zestaw papierów zawiera te o uziarnieniu 36, 60, 80, 100 i 120-150. Jeśli odnawiamy dużą powierzchnię, to powinniśmy wypożyczyć ponadto szlifierkę krawędziową oraz tarczową (potrzebną przy olejowaniu). Czasami urządzenia te można przezbrajać w różnej konfiguracji, wystarczy wypożyczyć model z odpowiednim oprzyrządowaniem. W trudno dostępnych miejscach należy zastosować elektronarzędzia ręczne – szlifierkę taśmową, oscylacyjną czy mimośrodową lub tnąco-szlifujące elektronarzędzia wielofunkcyjne. Do wcierania oleju przyda się polerka z padem. Jeśli jej nie mamy, zaopatrzmy się w uchwyt do papieru ściernego, stalową lub plastikową raklę i mopa z wymiennymi padami. Montaż listew ułatwi wiertarka. Niezbędny będzie również odkurzacz – wystarczy ten domowy.
STOPNIOWE CYKLINOWANIE
Gdy podłoga jest mało zniszczona, pierwsze cyklinowanie wykonujemy papierem o uziarnieniu 50-60. W zależności od zastanego stanu, kolejne cykle wykonujemy takim samym papierem lub grubszym, który szybciej wyeliminuje większe nierówności. Zależnie od układu deszczułek, pierwsze przejście urządzenia wykonujemy skośnie do desek w układzie prostym, przy innym wzorze najczęściej równolegle lub pod niewielkim kątem do jednej ze ścian. Kolejne cykle, z użyciem coraz drobniejszego papieru (o uziarnieniu 60, a potem 80) przeprowadzamy w kierunkach wzajemnie prostopadłych. Podczas pracy zmieniamy kąt prowadzenie maszyny. Po każdym cyklu szlifowania odkurzamy podłogę.
Jaka cykliniarka?
Niestety wiele wypożyczalni dysponuje jeszcze przestarzałymi cykliniarkami bębnowymi na papier cięty „z metra”, które amatorowi mogą przysporzyć kłopotów. Lepsze i bezpieczniejsze są cykliniarki walcowe lub taśmowe – papier ścierny ma postać zamkniętego pierścienia. Dobrze jest wybrać model planetarny operujący materiałem ściernym w formie krążków mocowanych na rzepy. Pozwoli on na dotarcie do trudno dostępnych miejsc, a także zmniejsza zagrożenie powstania miejscowym wgłębień, spowodowanych nieostrożną obsługą lub złym stanem technicznym sprzętu. Pamiętajmy, że cykliniarka waży niekiedy ponad 70 kg. Ma to szczególne znacznie, np. gdy musimy ją wnieść na piętro. Uwaga! W wypożyczalni powinniśmy przejść szkolenie w zakresie obsługi konkretnego modelu, zwłaszcza odnośnie koniecznych regulacji, wymiany papieru czy zasad prowadzenia maszyny.
Zdj. 3. Użycie cykliniarki
DOKŁADNE SZLIFOWANIE
Mimo najlepszych chęci cykliniarką nie uda nam się zeszlifować całej powierzchni podłogi. Nieobrobione pasy wzdłuż ścian, pod grzejnikami, w narożnikach czy innych zakamarkach wyrównamy szlifierką krawędziową, a nawet ręczną taśmową, stopniując odpowiednio granulację papieru ściernego. W narożach dobrze spisze się wielofunkcyjna szlifierka wibracyjna z trójkątną końcówką roboczą. Mniej wydajna będzie szlifierka oscylacyjna czy mimośrodowa, ale i tak bardziej wygodna niż ręczne szlifowanie z użyciem uchwytu do papieru.
Zdj. 4. Wymiana pojedynczych klepek.
LIKWIDACJA USZKODZEŃ
Przed ostatnim cyklinowaniem szpachlujemy usterki, które nie zniknęły po szlifowaniu. Ubytki do 2 mm szerokości oraz szpary między klepkami wypełniamy szpachlówką przygotowaną z pyłu drzewnego z ostatniego cyklinowania i lakieru lub specjalnego preparatu. Masa powinna mieć gęstość masła. Rozprowadzamy ją szpachlą parkieciarską. Najczęściej szczeliny wypełniamy w 2-3 cyklach, a zaszpachlowaną powierzchnię zostawiamy do stwardnienia.
OSTATECZNE WYGŁADZANIE
Do ostatniego szlifowania używamy papieru ściernego o granulacji 100- -120. Pamiętajmy, że kierunek prowadzenia cykliniarki ma wpływ na wygląd posadzki. Przy układach w jodełkę urządzenie przesuwamy skośne do deszczułek (w linii wierzchołków złączy), aby wszystkie elementy miały równomierny odcień. Przy prowadzeniu wzdłuż jednego rzędu klepek i poprzecznie względem drugiego, uzyskamy efekt zmiennych odcieni – jaśniejszego modułu szlifowanego wzdłużnie i ciemniejszego przy kierunku poprzecznym.
LAKIEROWANIE I OLEJOWANIE
Po dokładnym odkurzeniu posadzki nakładamy lakier lub olej. Przed lakierowaniem aplikujemy podkład, który wnikając w drewno tworzy podłoże pod wierzchnie warstwy pokrycia i zapobiega jego ciemnieniu. Jeśli chcemy zmienić odcień posadzki, może to posłużyć do jej koloryzowania. Podkład nakładamy wałkiem, wylewając go w niewielkich proporcjach i równomiernie rozprowadzając. Po jego wyschnięciu nanosimy lakier – postępujemy tak samo jak w przypadku podkładu. Drugą warstwę nakładamy po stwardnieniu pierwszej – w zależności od naszych wymagań i stanu powierzchni pierwszą warstwę możemy zmatowić. Olejowanie polega na wtarciu w strukturę drewna substancji oleistej, która konserwuje je i nadaje estetyczny wygląd. Wykonując tę pracę ręcznie przy użyciu rakli, ruchem kolistym rozprowadzamy wylaną porcję oleju. Do ostatecznego wykończenia używamy mopa z padem, który nie pozostawia włókien. Dużo łatwiej wykonać olejowanie maszyną tarczową z zamocowanym padem, która rozprowadza i wciera olej, zapewniając równomierne nasycenie całej posadzki. Przed naniesieniem lakieru czy oleju zróbmy próbę na mało widocznym fragmencie posadzki, gdyż poszczególne gatunki drewna różnie reagują na chemię podłogową.
Zdj. 5. Konserwacja podłogi
Wymiana klepek
Jeśli na podłodze jest kilka luźnych klepek, warto spróbować je wkleić. Gdy mamy zapasowe, przed przyklejeniem przygotujmy je do lakierowania lub olejowania – oszlifujmy kilkoma grubościami papieru ściernego (ostatni powinien mieć granulację 100). Stare zaś oczyszczamy z resztek kleju szpachelką lub papierem ściernym. To samo robimy z krawędziami deszczółek sąsiadujących z ubytkiem. Następnie usuwamy resztki kleju z podłoża i odkurzamy je. Nakładamy na wylewkę i spód klepki cienką warstwę kleju poliuretanowego i mocno dociskamy, wycierając nadmiar kleju.
MATOWIENIE PARKIETU
Matowanie powierzchni wstępnie polakierowanej ma na celu usunięcie ewentualnej szorstkości. Zabieg ten przeprowadzamy szlifierką tarczową z siatką ścierną o granulacji 120-150. Przydatne są także niektóre modele cykliniarek planetarnych. Również na powierzchniach olejowanych szlifowanie drobnoziarnistą siatką ścierną zagwarantuje wysoką jakość wykończenia. Przy mniejszych powierzchniach można użyć polerek ręcznych lub specjalnych froterek.
LISTWY PRZYPODŁOGOWE
Stare cokoły w formie ćwierćwałków, jeśli są w dobrym stanie, możemy odnowić i np. przykleić do ściany. Najczęściej jednak montuje się nowe listwy z PVC, materiałów drewnopochodnych okleinowanych folią, fornirem albo z litego drewna.
