Okrągłe okna w domu jednorodzinnym należą do rozwiązań, po które sięgamy, by urozmaicić jego architekturę. To dobry, chociaż nie najtańszy sposób, by elewacja domu i jego wnętrza zyskały niepowtarzalny charakter. Gdzie stosować okna rozetowe? Jakie są okrągłe okna?
Okno rozetowe, czyli okrągłe wyróżnia okrągły nietypowy dla przeszkleń okiennych kształt. Znane od średniowiecza, w budownictwie jednorodzinnym zagościły na dobre w XX wieku. Typowe okno rozetowe było projektowane na planie róży, wypełnione witrażem i ornamentem. Dzisiaj rozeta jest najczęściej zredukowana do szprosów, a mianem tego typu przeszkleń określa się również inne okrągłe okna, także bulaje. Ich zastosowanie sprawia, że dom wyróżnia się na tle innych i zyskuje rys indywidualności.
Okrągłe okna – gdzie stosować w domu?
Okrągłe okna są zakorzenione w architekturze bliskiej tradycyjnym wzorcom. Projektowano je choćby w dworach, dworkach i pałacach. Dzisiaj stosuje się je zarówno w budynkach przekrytych spadzistymi dachami inspirowanych tradycyjną architekturą, choćby dworkową, a także w domach-kostkach bliskich modernizmowi. W tym przypadku przyjmują one formę bulaja, czyli okna typowego dla budownictwa okrętowego, które było inspiracja dla architektury modernistycznej. Okrągłe okna w domu należą do elementów, którymi najczęściej podkreśla się elementy architektoniczne takie jak wykusz, ryzalit, facjata lub lukarna. Wyróżnia się także nimi podcienia oraz wnęki. Podkreśla się nimi wówczas często symetryczną kompozycję detalu oraz ściany elewacyjnej. W tej funkcji stosuje się je także jako zwieńczenie ścian szczytowych. Widoczne z daleka stają się wówczas wizytówką domu. Okrągłe okna stosuje się również, by urozmaicić ścianę elewacyjną domów inspirowanych modernizmem. W tym przypadku nie obowiązuje zasada symetrii i umieszcza się je zazwyczaj na ścianach zamykających strefy niewymagające dobrego doświetlenia, np. strefę komunikacyjną (wiatrołap, klatka schodowa) lub niewielkie wnętrza – choćby łazienki.
Okna rozetowe w domu – wymiary i materiał
O użyciu okien rozetowych w określonych miejscach decydują także zazwyczaj ich niewielkie wymiary. Okrągły kształt wpływa bowiem na ograniczenie wielkości tego typu okna. Decyduje o tym przede wszystkim rodzaj materiału użytego do konstrukcji ramy, wytrzymałość okuć (istotna w przypadku okien otwieranych) oraz wymiary szyb zespolonych (ważne, gdy okna są nieotwierane). Okna rozetowe wytwarza się zazwyczaj z drewna, aluminium lub PVC. Drewniane mogą być zazwyczaj większe, jednak ich średnica raczej nie przekracza 200 cm. Okna z PVC mają najczęściej średnicę do 130 cm. Okna okrągłe nie należą do standardowych, są wykonywane na zamówienie, dlatego ich koszt jest znacznie wyższy od modeli typowych od około 80 aż do 200%. Najtańsze są modele nieotwierane (okna fix), wykonane z PVC. Jeśli zdecydujemy się na model otwierany, zwróćmy uwagę na sposób otwierania. Okrągłe okna stosowane w domu mają bowiem zazwyczaj jedno skrzydło – najwygodniej będzie wybrać obrotowe. Wtedy nie przysporzy nam ono kłopotów choćby z umyciem. Jeśli okno dzieli ślemię lub słupek, najczęściej otwiera się tylko jedno skrzydło, co może przysporzyć kłopotów podczas mycia, trudno będzie też wyjrzeć przez takie okno.
Wymurowanie otworu na okrągłe okna w domu
Przygotowanie otworu na okrągłe okno nie należy do najłatwiejszych. Materiały ścienne – bloczki i pustaki – mają kształt prostopadłościenny, dlatego też by uformować je w kształt koła konieczne jest ich przycinanie. Najłatwiej można zrobić ościeże w ścianie murowanej z betonu komórkowego. To materiał stosunkowo miękki i łatwy w obróbce, który nawet po przycięciu nie traci swoich wysokich parametrów. Bloczki z betonu komórkowego można przycinać pod dowolnym kątem, co nie osłabia ich nośności. Jednak, by otwór pod okno rozetowe był właściwie wykonany, konieczne jest przygotowanie nadproża. Jeśli decydujemy się na okrągłe okno w domu murowanym z ceramiki, do budowy otworu należy użyć pełnej cegły o wysokiej klasie wytrzymałości na ściskanie, odpowiednia będzie klasy co najmniej 10.
zdjęcia: A. Wojciechowska, AdobeStock
