Drzewa i krzewy rosnące na naszej działce budowlanej to skarb – są podstawą naszego przyszłego ogrodu i decydują o urodzie posesji. Dlatego podczas budowy powinniśmy je chronić i zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi, o które nietrudno przecież na budowie.
Urokliwy starodrzew, a często też krzewy i byliny rosnące na działce jeszcze przed budową mogą stać się podstawą założenia przyszłego ogrodu. Mając gotowe rośliny, oszczędzamy czas i finanse. Gdy zakładamy ogród od zera, na efekty musimy poczekać często parę lat. O tym, jak gotowe rośliny wielką mogą stanowić wartość, można przekonać się, sprawdzając ich ceny w szkółkach ogrodniczych – jedno sporej wielkości drzewo może kosztować od kilkuset, a nawet do kilku tysięcy złotych. Nie mamy ponadto gwarancji, że posadzone łatwo się przyjmie. Cokolwiek, co rośnie na działce, powinniśmy potraktować jako jej wartość dodaną i zanim zdecydujemy się na jakąkolwiek wycinkę, zastanówmy się dobrze. Gdy mamy stare drzewa lub krzewy na działce, dobrze, aby plan ogrodu powstawał równocześnie z planem domu. Tylko wtedy będziemy mogli podjąć decyzję, które z rosnących na działce roślin wymagają ochrony na czas budowy. Pamiętajmy też, że obowiązek zabezpieczenia roślinności na okres prowadzenia prac budowlanych określają przepisy.
Czyste podłoże
Wpływ na kondycję roślin ma zarówno sposób prowadzenia budowy, jak i przechowywania materiałów budowlanych. Cement, kruszywa, paliwa, lepiszcze powinniśmy składować minimum 10 m od pni drzew. Szczególnie niebezpieczne są materiały sypkie, ponieważ wypłukiwane przez deszcze docierają w głąb podłoża. W strefie korzeniowej lepiej nie składujmy także stali i ciężkich elementów konstrukcyjnych, gdyż mogą one zniszczyć korzenie znajdujące się przy powierzchni. Inwestor powinien zwrócić też uwagę na to, aby pracownicy nie zakopywali w ziemi substancji trujących! Ziemię zanieczyszczoną metalami ciężkimi trzeba wywieźć na wysypisko. Dobrze też, jeśli plac budowy nie stanie się miejscem impregnowania drewnahttps://www.grupapsb.com.pl/produkty/budowa-i-remont-drewno-plyty-konstrukcyjne, gdyż impregnat jest substancją toksyczną.
Wycinka drzew w zgodzie z prawem
Jeśli jednak zdecydujemy się wyciąć jakiekolwiek drzewo, musimy to zrobić zgodnie z prawem. Po krótkim okresie dużej liberalizacji przepisów związanych z wycinką drzew, znowu uległy one zaostrzeniu. Liberalne przepisy pozwalały właścicielowi nieruchomości wyciąć drzewo na swojej działce, bez względu na jego obwód, o ile nie było to związane z działalnością gospodarczą. Po nowelizacji przepisów przeprowadzonej w czerwcu 2017 r., wycięcie drzew wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Aby wycinka przebiegła zgodnie z prawem, należy sprawdzić, czy na wycięcie drzewa nie będziemy potrzebować zezwolenia. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o ochronie przyrody nie trzeba będzie zgłaszać wycinki do gminy, jeżeli obwód pnia na wysokości 5 cm nie będzie przekraczał: 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego; 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platana klonolistnego; 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew. Żadnych drzew natomiast nie można wyciąć bez pozwolenia, jeżeli że działka, na której rosną, jest wpisana do rejestru zabytków oraz leży w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody. Aby w takich miejscach wyciąć drzewa zgodnie z prawem, należy dokonać zgłoszenia w gminie.
Osłona pni
Aby podczas budowy domu ochronić drzewa przed uszkodzeniami, należy owinąć ich korzenie słomą lub miękką tkaniną, a następnie obłożyć deskami i obwiązać drutem. Możemy także wokół pnia zbudować osłony z desek. Pień powinno się oszalować do osadzenia pierwszych gałęzi, a jeśli nie jest to możliwe minimum do wysokości 1,7 m. Natomiast w przypadku robót krótkotrwałych, np. układania nawierzchni, rośliny zabezpieczmy folią, najlepiej wykorzystać przezroczystą folię perforowaną.
Zabezpieczenie koron drzew
Zabezpieczenia wymagają także zwisające gałęzie drzew i krzewów – podpieramy je lub podwiązujemy. Nie usuwajmy ich, ponieważ na ich odrost będziemy musieli długo czekać. Dla koron drzew (szczególnie zimozielonych) niebezpieczne są pozostałości tynku, farby lub gruzu, które spadając w dół, osiadają na nich, utrudniając ich asymilację. Rośliny na okres prac tynkarskich powinniśmy zabezpieczyć stosując na rusztowaniu od strony korony drzew siatkę lub folię przeciwdziałającą opadaniu resztek na podłoże.
W trosce o korzenie
Wykopy ziemne należy przeprowadzić w tzw. nienaruszalnej strefie korzeni drzewa. Wyznaczamy ją na podstawie obrysu korony, powiększając go o 1-2 m lub doliczając do wielkości średnicy korony ok. 20%. Gdy na budowie jest mało miejsca, ochroną obejmujemy pole w kształcie kwadratu o wymiarach 4 x 4 m, z pniem zlokalizowanym w centrum. Pozwoli to zabezpieczyć przed uszkodzeniem chociaż główne korzenie szkieletowe. W pobliżu korzeni drzew prace powinniśmy wykonywać ręcznie, w ten sposób zmniejszamy ryzyko poszarpania korzeni. Szczególnie niebezpieczne jest uszkodzenie korzeni grubszych niż 2 cm, bo to one utrzymują drzewo w ziemi – jeśli ich urazy są poważne, mogą spowodować przewrócenie się drzewa. Uszkodzone korzenie powinniśmy od razu przyciąć ostrym narzędziem – usuwamy wówczas całą chorą część. Powierzchnię cięcia wygładzamy i zabezpieczamy impregnatem, aby do korzeni nie wniknęły grzyby powodujące rozkład drewna. Pamiętajmy, że ilość cięć większa niż 20% ich objętości stanowi zagrożenie dla drzewa i w skrajnych przypadkach może to skutkować jego obumarciem.
Najlepiej tak prowadzić prace, by korzenie były jak najkrócej odsłonięte. Najmniej niebezpieczne są roboty przeprowadzone jesienią, już po opadnięciu liści, natomiast najbardziej groźne latem (może dojść do przesuszenia korzeni) oraz zimą (korzenie przemarzają).
zdjęcia: K. Jankowska. stock.adobe.com
