W projektach współczesnych domów bardzo często pojawiają się okna łukowe czy rozetowe. Nic dziwnego, ponieważ urozmaicają one elewację i dodają wnętrzom charakteru. Wymagają one jednak nietypowych nadproży. Jak zrobić nadproże łukowe?
Obecnie kupno okien o nietypowych kształtach nie jest problemem – można je zamówić, na dodatek razem z montażem. Wykonawcy stawiający ściany domu także nie mają problemów z wykonaniem konstrukcji umożliwiających ich montaż, chociaż zrobienie odpowiednich nadproży jest dużo bardziej pracochłonne niż zwykłych. W zależności od technologii budowy ścian domu oraz użytych materiałów nadproże łukowe można wykonać na wiele sposobów.
Nadproża łukowe i rozetowe wymagają precyzyjnego wykonania otworów okiennych (fot. AdobeStock)
Nadproże łukowe w domach murowanych
Nadproża łukowe wykonuje się w ścianach nośnych grubości minimum 1 cegły, czyli 25 cm. Czasami wykonuje się je także w ścianach osłonowych. W takim przypadku muszą być zespolone odpowiednimi łącznikami (strzemionami) z nadprożem w ścianie nośnej. Nadproża łukowe nie wymagają zbrojenia, gdyż rozkład sił pochodzących od obciążenia powoduje jedynie naprężenia ściskające przenoszone na ściany. Do wykonania nadproża wykorzystuje się najczęściej zaprawę cementowo-wapienną lub cementową (jeśli nadproże ma przenosić duże obciążenia). W przypadku nadproży wystarczy z wąskich desek, sklejki lub płaskowników stalowych ukształtować tzw. krążynę, czyli szablon w kształcie łuku, na którym układane są cegły na tzw. rąb. Krążynę mocuje się w deskowaniu, a całość podpiera stojakami drewnianymi. Pomiędzy stojakami a krążynami należy umieścić kliny drewniane, które umożliwią regulację poziomu deskowania i jego opuszczenia po wykonaniu łuku. Spoiny między cegłami mogą mieć kształt trójkąta o szerokości maksymalnie 2 cm w górnej części oraz 0,5 cm w dolnej lub jednakową grubość, jeśli zastosuje się cegły klinowe.
Nadproże łukowe – murowanie
Murowanie nadproża zaczynamy jednocześnie od obu końców łuku – ostatni powinien być klinowany element w najwyższym punkcie łuku, tzw. zwornik. Dla ułatwienia równego murowania można posłużyć się sznurem zamocowanym w środku średnicy łuku, względem którego układa się cegły. Bardzo ważne jest właściwe oparcie cegieł znajdujących się na krańcach łuku na murze. Trzeba je odpowiednio przyciąć lub zastąpić elementami ukształtowanymi z dobrej jakości betonu. Drugie rozwiązanie jest korzystniejsze, jeśli mur wykonany jest z elementów o niezbyt dużej wytrzymałości, np. cegły dziurawki czy betonu komórkowego. Można wtedy ukształtować szersze stopy, które będą lepiej przenosić ciężar łuku i znajdującego się nad nim muru, na ściany. Powyżej sklepienia łukowego nadproże wypełnia się odpowiednio przyciętymi cegłami zgodnie z ogólnymi zasadami murowania. Deskowanie usuwa się po 10-14 dniach od wymurowania łuku.
Sposób wykonania nadproży łukowych zależy od rodzaju ścian zewnętrznych (fot. pixabay.com)
Gotowe nadproża łukowe
Do wykonania nadproży łukowych można zamówić także gotowe, prefabrykowane nadproża wykonane z betonu komórkowego lub ceramiki. To rozwiązanie zdecydowanie prostsze i można je zastosować zarówno w ścianach jedno-, dwu- jak i trójwarstwowych. Te z betonu komórkowego przenoszą jedynie ciężar własny, dlatego należy umieścić nad nimi belkę nośną (np. żelbetową). Będzie ona dźwigała ciężar ścian i stropów nad otworem. Gotowe nadproża ceramiczne mają dużą nośność i wystarczy oprzeć je na ścianach oraz obmurować. Zastosowanie tego typu nadproży gwarantuje nam jednorodność materiałową na całej powierzchni ściany. Ma to wpływ na trwałość tynku, który mógłby popękać na połączeniu różnych materiałów.
Wykonuje się również łukowe nadproża żelbetowe. Wówczas spodnia część deskowania musi być dokładnie wyprofilowana w kształt łuku. Tu także można posłużyć się krążynami z elastycznej sklejki.
Nadproża łukowe w domach szkieletowych
Montaż okien łukowych niewiele różni się od montażu okien zwykłych. I to nieważne czy domy mają konstrukcje drewnianą, czy stalową. Jako nadproże wykorzystuje się poziomą belkę – drewnianą lub stalową, taką jak cała konstrukcja budynku. Aby belce zapewnić odpowiednie usztywnienie, najczęściej wystarczy do niej od spodu przymocować drewniane lub metalowe ukośne rozpórki. Bardziej skomplikowane konstrukcje s ąniezwykle rzadko potrzebne.
zdjęcie tytułowe: AdobeStock
