Jak montować kamień na elewacji

Kamień naturalny na elewacjach stosowany jest od wieków – kiedyś stanowił zarazem budulec ścian zewnętrznych, wzmacniano nim także i zabezpieczano miejsca szczególnie narażone na zniszczenia, takie jak narożniki i cokoły. Postać stosowanych wtedy naturalnych ciosów zastąpiono wielkoformatowymi płytami montowanymi zazwyczaj jako tzw. elewacje wentylowane oraz cienkimi płytkami przyklejanymi do ścian. Za wygodną w montażu formę uznaje się dzisiaj panele elewacyjne z kamienia. Dostępne w standardowych rozmiarach i wycinane na wymiar płyty elewacyjne przeznaczone są do montażu zarówno z użyciem klejów, jak i na kotwach w systemie widocznym oraz niewidocznym. Panel może być zbudowany tylko z jednego rodzaju skały lub też mogą się na nim znajdować różne rodzaje skamielin. Naturalny wygląd, niepowtarzalna kolorystyka i oryginalne użyłowanie elementów kamiennych dodają współczesnemu budynkowi prestiżu oraz elegancji. Elementy kamienne są też doskonałym środkiem do osiągnięcia nietypowych i zaskakujących efektów estetycznych – ciężki optycznie surowiec kontrastuje z dodającą ścianom lekkości dużą powierzchnią przeszkleń.

Jaki kamień na elewację?

Ponadczasowy efekt związany z trwałością i walorami estetycznymi elewacji kamiennych można uzyskać, stosując określone rodzaje kamienia. Przede wszystkim kamienie na elewacje muszą wyróżniać się niską nasiąkliwością i wysoką odpornością na czynniki atmosferyczne. Na elewację możemy zastosować:

• granity – twarde, odporne na mróz, wilgoć i ścieranie, rzadko ulegają zaplamieniom. Granity występują w wielu odmianach i kolorach (ponad 2000 odmian kolorystycznych). Mają łupliwą strukturę, dzięki czemu można im nadawać dowolne kształty. Mogą mieć powierzchnię surową, szlifowaną, groszkowaną, boniowaną czy polerowaną;
• wapienie – miękkie, porowate, występują w odcieniach bieli, beżu i szarości, ich zaletą jest łatwość obróbki. Odmiany na elewacje (wapienie twarde lub zbite) mają lepsze parametry i intensywniejsze barwy niż wapienie miękkie. Układa się je w postaci niepolerowanych płyt lub elementów łupanych, najczęściej w miejscach nienarażonych na działanie czynników atmosferycznych, np. w podcieniach;
• trawertyny – pochodne wapieni, ale o bardziej zwięzłej strukturze. Występują w odcieniach bieli, beżu, żółci, aż po czerwienie i brązy; mogą mieć różne struktury powierzchni. Najczęściej stosowane są w postaci płyt. Z uwagi na porowatą strukturę wymagają impregnacji;
• łupki – kamienie o nierównej, lekko metalicznej fakturze, występujące w bogatej gamie kolorów, od bardzo jasnych, perłowych, nawet do czerni. Są mrozoodporne i bardzo wytrzymałe. W zależności od domieszek skał, mogą występować w postaci łupków wapiennych, gnejsowych, bazaltowych itp. Na elewacjach stosowane są najczęściej w postaci płytek lub paneli;
• piaskowce – twarde, gładkie, łatwe w obróbce, nadają się do szlifowania. Po zaimpregnowaniu bardzo dobrze sprawdzają się na elewacjach. Piaskowce występują w kolorze jasnokremowym, szarym, beżowym i żółtym; co do formy spotykane są jako "dzikówka", pasy i płyty elewacyjne;
• dolomity – mają jednorodną, drobnoziarnistą, zbitą strukturą, są mrozoodporne. Najczęściej występują w kolorze kremowym, szarym, żółtym lub pomarańczowym. Są dość miękkie i mniej wytrzymałe na ściskanie niż granit, ale łatwe w obróbce. Na elewacjach stosowane są w postaci regularnych lub nieregularnych płytek okładzinowych.

Jak zamontować kamienną okładzinę?

Niewielkie, cienkowarstwowe (do grubości 2 cm) płytki kamienne układane na elewacjach nie wyższych niż 3 m mocuje się na zaprawę klejąca bezpośrednio do ocieplenia. Materiał izolacyjny powinien być odpowiednio przytwierdzony do ściany, a jego powierzchnia wzmocniona siatką zbrojącą zatopioną w masie klejącej. Do przyklejanie płytek najlepiej jest używać specjalnej zaprawy z trasem lub cementem białym, należy stosować się do zaleceń producenta okładziny. Ze względu na możliwość nagrzewania się elewacji o dużej powierzchni na okładzinie trzeba co 6 m wykonać dylatacje – powinny przechodzić przez warstwę izolacji aż do warstwy konstrukcyjnej. Jeśli drobne elementy kamienne będą układane na ścianie na wysokości większej niż 3 m, należy zastosować wsporniki do podparcia elementów kamiennych przy cokole lub wsporniki kątowe do montażu nadproży nad otworami okiennymi lub drzwiowymi. Oprócz wsporników wykonawcy stosują również kotwy, które mocowane są przez warstwę ocieplenia do ściany nośnej.    

W przypadku wykańczania elewacji dużymi i ciężkimi płytami kamiennymi należy zastosować metodę „ciężką-suchą”. Płyty mocuje się na regulowanych kotwach dystansowych lub szynach montażowych, między którymi układa się termoizolację z wełny mineralnej. Płyty montuje się w taki sposób, by między nimi a izolacją termiczną (osłoniętą folią wiatrochronna) pozostała ok. 15-milimetrowa szczelina wentylacyjna. Panele z naturalnego kamienia należą do stosunkowo grubych, mogą mieć nawet 7 cm grubości. Panele kamienne można przyklejać na zagruntowane uprzednio ściany. Pamiętajmy o zastosowaniu białego kleju do kamienia. Po ułożeniu elewacji należy ją zaimpregnować – impregnat ochroni kamień przed zabrudzeniami oraz ożywi i podkreśli jego kolorystykę.

zdjęcia: K. Jankowska