Farby elewacyjne

Odnawianie ścian domu to i kosztowne przedsięwzięcie, na które decydujemy się raz na wiele lat. Często wymaga dużego wysiłku organizacyjnego – wypożyczenia rusztowań i zaangażowania fachowców. By prace przyniosły dobry efekt, konieczne jest ich wykonanie w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Jednak kluczowy jest zakup właściwej farby. Ze względów ekonomicznych znaczenie ma jej wydajność oraz łatwość aplikacji. Uzyskanie pożądanego efektu wiąże się nie tylko z trafnym doborem farby, pamiętajmy, że znaczenie ma także poprawnie przygotowane podłoże.

Dobrym źródłem informacji o farbie jest karta techniczna. Jeśli więc nie znajdziemy wystarczająco wyczerpujących danych na etykiecie, sięgnijmy po nią.

Wydajność ma znaczenie

Farby elewacyjne nie należą do tanich – za 10 l trzeba zapłacić od 130 do ponad 430 zł. Te najdroższe to zazwyczaj produkty wysokiej jakości doskonałych właściwościach, takich, które wpływają na trwałość wymalowania oraz łatwość utrzymania elewacji w czystości. Zanim zdecydujemy się na zakup określonej farby, sprawdźmy jej wydajność, czyli ilość preparatu niezbędną do jednokrotnego pokrycia 1 m2. Może ona wynosić np.   1 50200 ml/m2. Wpływ na wydajność ma także stopień chropowatości podłoża – im jest ono gładsze, tym mniej farby zużyjemy. Wydajność może się też przekładać na sposób aplikacji – więcej farby zużyjemy podczas malowania wałkiem niż w trakcie natryskowego. Informacje te znajdują się na opakowaniu. Pamiętajmy, że zazwyczaj należy wykonać dwukrotne malowanie.

Nie za dużo, nie za mało

Mając dane o wydajności farby, musimy jeszcze obliczyć, ile jej litrów zużyjemy. Należy wymierzyć powierzchnię ścian, od której odejmujemy wymiary przeszkleń i drzwi Pamiętamy, by kupować farbę z tej samej partii produkcyjnej. Poszczególne partie mogą się różnić niektórymi parametrami np. gęstością farby, co jest zgodne z normą. Nie ma ona bowiem wpływu na jakość produktu, ale może się przekładać na jego odcień, co będzie widoczne na ścianie. W związku z tym farby należy kupić 10% więcej, niż to wynika z naszych obliczeń.

Elewacja na lata

Najważniejszymi kryteriami mającymi wpływ na wybór farby powinny być ich cechy, które decydują trwałości wymalowania. Będzie dobrze się prezentować i chronić mury naszego domu przez lata tylko wtedy, gdy zostanie odpowiednio dobrana do tynku i technologii, w jakiej wybudowano dom. Istotne w jej wyborze jest też otoczenie budynku. Ważna jest ich hydrofobowość, czyli zdolność odpychania wody od powierzchni, dzięki czemu woda deszczowa będzie spływała po elewacji, nie wnikając w nią. Wysoką odporność na starzenie się elewacji dają farby, w których zastosowano nanotechnologię, czyli procesy zachodzące w najmniejszych, cząsteczkowych strukturach materiału budowlanego.

Dopasowane do tynku

Kupując farbę do renowacji ścian naszego domu, powinniśmy uwzględnić rodzaj tynku, jakim wykończono ściany. Jeśli użyto jednego z tynków cienkowarstwowych, to najlepiej kupić farbę tego samego rodzaju, a więc np. na tynk akrylowy właściwa będzie farba akrylowa, silikatowy – silikatowa, a silikonowy – silikonowa. Duże możliwości wyboru mamy w przypadku budynków otynkowanych tynkiem cementowo wapiennym. Odpowiednie do odświeżenia takich elewacji będą zarówno farba akrylowa, jak i silikatowa czy silikonowa. Wpływ na ich wybór mają wówczas takie czynniki jak otoczenie domu czy nasze możliwości finansowe. Biorąc pod uwagę właściwości i cenę, wielu fachowców za optymalne odświeżenie tynków cementowo wapiennych uważa farby akrylowe. Do renowacji starych powłok mineralnych, np. tynków wapiennych odpowiednia będzie farba wapienna, wyprodukowana na bazie wodorotlenku wapnia. Na wiele podłoży, także tynki wapienne i cementowe, częste w obiektach zabytkowych można stosować farby zolosilikatowe (polikrzemianowe). Na tynkach mineralnych sprawdzą się też farby silikonowe.

Kompatybilne z ociepleniem i materiałem murowym

Wpływ na zakup farby może mieć materiał murowy, a w przypadku ścian dwuwarstwowych lub starych ocieplanych budynków także system ociepleń. Tynk nałożony na ocieploną ścianę malujemy np. farbami silikatowymi, silikonowymi czy akrylowymi oraz ich hybrydami. Wybór ma szczególne znaczenie w przypadku ścian jednowarstwowych z betonu komórkowego i ceramiki poryzowanej oraz ocieplonych wełną mineralną, gdzie odprowadzanie pary wodnej ze ścian jest bardzo ważne. Paroprzepuszczalność fachowo określana „otwartością dyfuzyjną” farby to cecha bardzo istotna w ich przypadku. Najlepszą paroprzepuszczalność mają produkty mineralne o strukturze mikroporowatej takie jak farby silikatowe, silikonowe oraz silikatowosilikonowe, dobrą mają również akrylowe. Najmniej paroprzepuszczalne są winylowe. Farba niskiej paroprzepuszczalności będzie utrudniała wydostanie się wilgoci, może dojść wówczas do jej kondensacji we wnętrzach. 

Osłabione podłoże

W przypadku remontowanych domów często zdarza się, że podłoże jest popękane. Czasami konieczne będzie zastosowanie środków gruntujących, co wymaga nie tylko wyższych nakładów finansowych, ale też czasowych. Do wykonania podkładowej warstwy malarskiej warto wykorzystać farby polikrzemianowe, które można stosować zarówno na podłoża mineralne, jak i organiczne. Jeśli rysy i spękania są niewielkie, może jednak wystarczyć zastosowanie farb przeznaczonych do renowacji spękanych podłoży. Zawartość specjalnych mikrowłókien w tego rodzaju produktach sprawia, że farba skutecznie wypełnia ubytki. Drobne rysy i pęknięcia o wielkości 0,3-0,5 mm zniwelujemy, używając np. farb akrylowych albo akrylowosilikonowych. 

Wśród drzew, wody i światła

Zwróćmy uwagę na otoczenie domu. Inną farbę powinniśmy kupić, malując budynek położony w lesie, a inną, gdy jest on wyeksponowany na słońce. Także zakup powłoki do fasady domu nad morzem czy jeziorem musi brać pod uwagę uwarunkowania środowiskowe. Gdy budynek otaczają liczne drzewa oraz zbiorniki wodne, warto wybrać farbę o właściwościach biobójczych. Ich ważną cechą jest wysoka odporność na wilgoć, co utrudnia rozwój grzybów, glonów czy porostów. Takie cechy mają farby hydrofobowe, np. silikonowe ze spoiwem w postaci żywicy typu Pliolite. Będą idealne w miejscach o dużym wysoleniu, a więc nad morzem. Tam, gdzie ściany domu są narażone na działanie grzybów, glonów czy porostów, sprawdzą się wyroby z dodatkiem jonów srebra lub miedzi. Nanocząsteczki srebra użyte w farbach mają właściwości bakteriobójcze, cząsteczki miedzi zaś skutecznie eliminują grzyby. Jeśli dom ma wyeksponowaną wystawę południową, szukajmy farby odpornej na działanie światła oraz promieniowanie UV – wysokiej jakości farby akrylowe lub silikatowe, których barwniki są odporne na działanie światła.

Farby egalizacyjne – gwarancja trwałości i estetyki

Czasami zdarza się, że tynk nakładany jest niezgodnie z zachowaniem zasad, np. w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, podłoże ma nierówną chłonność lub też nieprzestrzegane są zalecenia producenta dotyczące przygotowania mieszanki tynkarskiej. W takich przypadkach na elewacji mogą pojawić się szpecące przebarwienia lub wykwity. Ratunkiem mogą okazać się farby egalizacyjne. Dzięki nim możliwe jest wyrównanie barwy na mineralnych, akrylowych, silikatowych, siloksanowych i silikonowych tynkach kolorowych. Niektóre można też stosować na tynki cementowo-wapienne. Pamiętajmy, by sposób ich aplikacji zawsze dostosować do rodzaju podłoża. W przypadku podłoży mineralnych musi być ono wysezonowane, suche i zagruntowane. Do dyspozycji mamy różnego rodzaju produkty, do najbardziej popularnych należą silikonowe oraz akrylowe farby egalizacyjne. Wykonane z nich powłoki są nie tylko efektowną dekoracją elewacji. Skutecznie chronią ściany przed wilgocią z zewnątrz, a przy tym gwarantują jej szybkie odporowadzenie z wnętrz. Są wyjątkowo odporne na działanie mchów, alg i grzybów. Farba egalizacyjna pozwala łatwo utrzymać pomalowane powierzchnie w świeżości i czystości. Jednak w razie potrzeby wykonane z nich elewacje można myć myjką pod niedużym ciśnieniem.

Sprzymierzeńcy czystości

W agresywnym środowisku miejskim czy w pobliżu zakładów generujących zanieczyszczenia chemiczne warto zdecydować się na farby o podwyższonej odporności na zabrudzenia. Odpowiednim wyborem będą farby hydrofobowe, po wykonanej z nich powłoce woda deszczowa spływa, nie wnikając w elewację. Ma to wpływ nie tylko na trwałość wymalowania, ale też sprzyja utrzymaniu ścian w czystości – wilgotna powierzchnia jest bardziej podatna na przyjmowanie brudu. Takie właściwości mają farby silikonowe, które wyróżnia obojętna elektrostatyczność, dzięki czemu nie przyciągają kurzu, są więc trwale odporne na zanieczyszczenia. Hydrofobowość to również cecha wysokiej jakości farb akrylowych, które są elastyczne i odporne na szorowanie. Zalicza się do nich także produkty, których spoiwem jest kombinacja wodnych dyspersji akrylowych z dodatkiem siloksanów.

Stopień połysku a podłoże

To, czy farba jest matowa, czy np. satynowa ma wpływ na odbiór pomalowanej nią elewacji. Do najczęściej wybieranych należą matowe, które rozpraszają światło i dobrze się prezentują na chropowatych strukturach tynków. Farby matowe doskonale maskują drobne niedoskonałości podłoża, jest to też istotna cecha, gdy patrzymy na silnie oświetloną elewację. Im stopień matu jest wyższy, tym lepiej rozprasza światło. Decyduje o tym ich „mikrochropowata” struktura, którą można jednak łatwo zniszczyć mechanicznie – tam, gdzie ulegnie wygładzeniu, będzie słabiej rozpraszać światło, co może być postrzegane jako plama innego koloru. Farby elewacyjne zwykle są bardziej odporne od większości farb wewnętrznych. Im bardziej chropowate podłoże, tym światło jest bardziej rozproszone. Jeśli podłoże jest bardziej gładkie, wybierzmy farby o średnim połysku określanym popularnie jako satynowy, półmatowy czy półpołysk. Wyróżnia je bardziej gładka powłoka, łatwa do mycia i czyszczenia.

Kolorystyka – moda i uniwersalność

Najczęściej decydujemy się na jasne, ponadczasowe kolory. Dzisiaj takim wyborom sprzyja moda – nadal na topie są fasady w odcieniach szarości, które wyparły modne jeszcze kilkanaście lat temu odcienie żółtego. Nie ma problemów z zakupem farb w popularnych kolorach. Stosunkowo wąską paletę dostępnych odcieni mają wyroby silikatowe, silikonowe oraz silikatowosilikonowe, co spowodowane jest wysoką reaktywnością krzemu. Jeśli chcemy nadać ścianom budynku wyrazistą intensywną barwę, sięgnijmy po farby akrylowe.