Wykończenie elewacji budynku, zarówno budowanego od podstaw, jak i remontowanego, stanowi ważne zadanie wykonawcze oraz estetyczne. Właściwie dobrane farby elewacyjne mają duży wpływ nie tylko na ostateczny wygląd fasady budynku, ale również na trwałość elewacji. Na jakie cechy farb elewacyjnych warto więc zwrócić uwagę?
Malowanie elewacji to proces czasochłonny i dość kosztowny – przeprowadzamy go raz na kilkanaście lat. Dlatego zarówno przy wyborze koloru, jak i samego produktu należy zwrócić uwagę na jakość i trwałość efektu. Nowoczesne farby do fasad są poddawane najsurowszym testom starzeniowym w kilku strefach geograficznych o zróżnicowanej wilgotności, nasłonecznieniu i amplitudzie temperatur.
Paroprzepuszczalność farb elewacyjnych
Paroprzepuszczalność to właściwość materiału określająca, jaką ilość pary wodnej jest ono w stanie przepuścić przez swoją powierzchnię. Dlaczego jest to istotny parametr w przypadku farb elewacyjnych? Powietrze wewnątrz budynku jest dużo cieplejsze i bardziej wilgotne niż powietrze na zewnątrz. Zgodnie z prawami fizyki, by zrekompensować tę różnicę, jest ono wypierane na zewnątrz. Jeśli warstwa wierzchnia fasady, a więc tynk lub farba elewacyjna wykazuje niską paroprzepuszczalność, wilgoć nie będzie mogła się wydostać i dojdzie do jej kondensacji w pomieszczeniu oraz wewnątrz muru. Paroprzepuszczalność fachowo określana „otwartością dyfuzyjną” farby to cecha bardzo istotna przy wykańczaniu ścian, szczególnie jednowarstwowych z betonu komórkowego i ceramiki poryzowanej. Ściana pokryta tynkiem mineralnym wapienno-cementowym i pomalowana, pozwala zachować paroprzepuszczalność całej przegrody, mówiąc potocznie pozwala „ścianom oddychać”. Paroprzepuszczalność farby elewacyjnej jest także ważnym parametrem przy ścianach ocieplanych, szczególnie w otwartym dyfuzyjnie systemie ociepleń wełną mineralną, gdzie odprowadzanie pary wodnej za ścian jest bardzo istotne. Najlepszą paroprzepuszczalność wykazują pokrycia mineralne o strukturze mikroporowatej (silikatowe, silikonowe, silikatowo-silikonowe) i to one najczęściej stosowane są jako farby fasadowe. Ich wadą jest stosunkowo wąska paleta dostępnych kolorów, co spowodowane jest wysoką reaktywnością krzemu. Spośród innych rodzajów farb dobrą przepuszczalność mają również akrylowe oraz lateksowe. Najmniej paroprzepuszczalne są pokrycia winylowe. Ponadto paroprzepuszczalność zależy od proporcji między spoiwem a pigmentami i wypełniaczami (im więcej spoiwa, tym mniej przepuszczalne pokrycie).
Wyrównywanie, czyli egalizacja
Egalizacja farby to cecha pozwalająca na wyrównanie barwy na tynkach kolorowych. Sprawdza się głównie na wykończeniach ścian kolorowymi tynkami mineralnymi, ponieważ czasem ze względu na np. nierówną chłonność na powierzchni kolorowego tynku, mogą pojawić się przebarwienia lub wykwity. Na rynku są gotowe do użycia silikonowe farby egalizacyjne, służące do dekoracyjnego niwelowania różnic kolorystycznych zaistniałych na gotowej silikonowej wyprawie tynkarskiej. Taką farbą możemy wyrównać niedoskonałości faktury tynku. Dzięki antystatycznym właściwościom silikonu, farba egalizacyjna pozwala łatwo utrzymać pomalowane powierzchnie w świeżości i czystości. Farby egalizacyjne są paroprzepuszczalne, wytrzymałe, elastyczne i odporne na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych.
Hydrofobowość farb elewacyjnych
Hydrofobowość to skłonność cząsteczek chemicznych do odpychania wody. W przypadku farb właściwość ta zapewnia ochronę elewacji przed przenikaniem wody deszczowej – farba tworzy na powierzchni ściany szczelną powłokę. Jest to istotna cecha farby zwiększająca jej trwałość – woda wpływa destrukcyjnie nie tylko na strukturę elewacji, ale również na jej estetykę, ponieważ wilgotna powierzchnia jest bardziej podatna na przyjmowanie brudu. Ponadto wilgoć nie może przeniknąć do głębszych warstw fasady, tynku czy ocieplenia. Ta cecha charakteryzuje farby elewacyjne silikonowe, które zarazem są paroprzepuszczalne, mają obojętną elektrostatyczność, nie przyciągają kurzu, są więc trwale odporne na zanieczyszczenia. Farby silikonowe mają przy tym dużą siłę krycia i bardzo dobrą przyczepność do podłoża, są również bardzo odporne na zmienne czynniki atmosferyczne. Nadają się na tynki mineralne i systemy ociepleń na wełnie mineralnej. Farby silikonowe bardzo dobrze sprawdzają się w renowacjach i odświeżaniu tynków akrylowych.
Nanotechnologia
Odporność na zabrudzenia oraz starzenie się elewacji zapewnią farby elewacyjne, w których zastosowano rozwiązania nanotechnologiczne, czyli procesy zachodzące w najmniejszych, cząsteczkowych strukturach materiału budowlanego. Nanocząsteczki srebra użyte w farbie mają właściwości bakteriobójcze, cząsteczki miedzi zaś skutecznie eliminują grzyby. Dzięki nanoporom z powietrzem uzyskujemy bardzo dobre właściwości termoizolacyjne. Połączenie nanocząsteczek miedzi z cząsteczkami powietrza pozwala uzyskać warstwę tlenków, która jest odporna na wilgoć i brud, dzięki bardzo niskiej absorpcji wody. Powierzchnia z wykorzystaniem takich technologii jest nie tylko odporna na czynniki zewnętrze, ale również jest zabezpieczona od strony powierzchni, do której przylega. Farby oparte na nanotechnologii są trwałe, utrzymują długo swoją barwę oraz zabezpieczają fasadę budynku przed kurzem, mikroorganizmami i promieniami UV.
Farby z domieszką silikatów
Domieszki silikatowe w farbach elewacyjnych, czyli obecność krzemianów, w których funkcję spoiwa pełni szkło wodne potasowe, wpływa również na wysoką paroprzepuszczalność i obojętność elektrostatyczną. Farby te tworzą powłoki odporne na warunki atmosferyczne, są bardzo dobrze dyfuzyjne, mają dobre właściwości kryjące i wysoki stopień bieli. Ich barwniki są odporne na działanie światła. Pozwalają na estetyczne kształtowanie elewacji zarówno na starych, jak i na nowych podłożach mineralnych, na tynkach i zaprawach szpachlowych oraz na betonie. Takie farby elewacyjne doskonale sprawdzają się w systemach ociepleń, mają też szerokie zastosowanie przy renowacji obiektów zabytkowych. Farby elewacyjne silikatowe są wyjątkowo trwałe i doskonale wiążą się z podłożem. Należy jednak pamiętać, że nie nadają się do malowania tynków akrylowych i silikonowych, są wymagające w procesie wykonawczym.
zdjęcia: K. Jankowska, fotolia.com
