Cement budowlany – rodzaje i zastosowanie

Cement powstaje z surowców mineralnych takich jak margiel, wapień i glina, które są wypalane na klinkier w piecu cementowym. Następnie mielony jest on z gipsem, pełniącym rolę regulatora czasu wiązania. Cement jest produktem znormalizowanym, a jego kryteria dopuszczenie do obrotu i stosowania są bardzo rygorystyczne. Na polskim rynku dostępne są różne rodzaje cementu – w zależności od zaplanowanych prac, powinniśmy zakupić odpowiedni produkt.

Rodzaje cementu

Dostępne na naszym rynku cementy różnią się od siebie ilością składników głównych i dodatków – im wyższy numer, tym mniej „czystego” cementu. Jednak nie oznacza to wcale, że są to produkty gorsze. Wszystko zależy od tego, do jakich celów będziemy wykorzystywać cement. I tak:

• CEM I (cement portlandzki) – klinkier stanowi tu 95-100%. Cement ten najczęściej jest wykorzystywany przy konstrukcjach stropów, nadproży i słupów, może być stosowany w niskim temperaturach. Białą odmianę cementu portlandzkiego (zawiera dodatki wybielające), możemy wykorzystać na przykład do produkcji galanterii betonowej;
  
• CEM II (cement portlandzki wieloskładnikowy) – oprócz klinkieru portlandzkiego w jego skład wchodzą również inne składniki mineralne (ich zawartość waha się w granicach 6-35%). CEM II stosowany jest do przygotowania betonów zwykłych, a także cementowej zaprawy murarskiej lub tynkarskiej oraz warstw podkładowych i stabilizujących. Jego zaletą jest szybki przyrost wytrzymałości. Cement ten można stosować w temperaturze do -10^oC, jednak pamiętajmy, aby nie mieszać go z innymi cementami oraz spoiwami innego rodzaju;
  
• CEM III (cement hutniczy) – w jego skład wchodzi klinkier portlandzki oraz żużel wielkopiecowy i siarczan wapniowy. Cement ten znajduje zastosowanie przy produkcji betonów, które będą narażone na działanie kwasów humusowych i siarczanów – z tego powodu polecany jest do wykonywania fundamentów. Można go również stosować do formowania masywnych konstrukcji betonowych. Niestety, nie należy go stosować, gdy temperatura powietrza jest niższa niż 5^oC. Co ważne, betony, do których użyto cementu hutniczego przez minimum 2 tygodnie należy obficie polewać wodą i nie dopuszczać do wyschnięcia – odpowiednia pielęgnacja zapewni odpowiednią wytrzymałość betonu;
  
• CEM IV (cement pucolanowy) – spoiwo to otrzymuje się z klinkieru portlandzkiego, pucolany i siarczanu wapnia. Ma zbliżone właściwości do cementu hutniczego i tak jak on odporny jest na negatywny wpływ środowisk o agresji kwaśnej, np. wody siarczanowe oraz charakteryzuje się niskim ciepłem hydratacji. Podobne jest także jego zastosowanie: do produkcji zapraw i tynków wykorzystywanych w podziemnych oraz nadziemnych partiach budynku,
  
• CEM V (cement wieloskładnikowy) – składa się się z klinkieru (20-64%) i żużla wielkopiecowego (18-50%) oraz różnych dodatków. Jest odporny na wysokie temperatury oraz szybko uzyskuje pełną wytrzymałość. Wykorzystuje się go do przygotowania zapraw cementowych i betonu, zaczynów i mieszanek oraz materiałów budowlanych odpornych na ogień.
  

Klasy cementu

Cementy poszczególnych klas mają dodatkowe oznaczenia: A, B, C. Określają one – poza klinkierem – pozostałe składniki główne. I tak litera A oznacza najmniejszy udział dodatków. Na przykład CEM II A 6-20%, CEM II B 21-35% itd.

Ponadto istnieje kilka klas wytrzymałości cementu (według normy PN-EN 197-1): 32,5, 42,5 oraz 52,5 MPa. Zasada jest taka: im większe liczbowo oznaczenie, tym wytrzymałość na ściskanie jest większa. W budownictwie mieszkaniowych najczęściej stosuje się cement klasy 42,5 MPa. Każda klasa ma dodatkowy wyróżnik, który charakteryzuje dynamikę narastania wytrzymałości wczesnej: R – wysoka, N – normalna i L – niska, tylko dla cementów CEM III.

Cementy specjalne

Na rynku dostępne są cementy, które mają ponadstandardowe właściwości. Wyróżnik LH oznacza cementy o niskim cieple hydratacji, HSR – cementy odporne na działanie siarczanów, NA – cementy o niskiej zawartości alkaliów. Konkretny rodzaj cementu może mieć jednocześnie dwie lub trzy właściwości specjalne.

Ponadto producenci oferują cementy specjalistyczne: uszczelniające i montażowe oraz wiertnicze (wykorzystuje się je do zabezpieczania szybów gazowych i naftowych), fotokatalityczne (samoczyszczące beton), a także glinowe (mają podwyższoną odporność na wysokie temperatury i czynniki chemicznej, ich głównym składnikiem są gliniany wapnia).

Na co zwrócić uwagę, kupując cement

Niezależnie od tego, na jaki rodzaj cementu się zdecydujemy, zawsze kupujmy produkt oznaczony symbolem CE lub znakiem budowlanym B – wyroby oznaczone znakiem CE są bezpieczne i dopuszczone do obrotu na terenie całej Unii Europejskiej, znakiem B – tylko w Polsce. Najlepiej wybrać taki, który pochodzi od sprawdzonego producenta, tj. cementowni. Dużym ułatwieniem jest znak Pewny Cement, który znajduje się na workach z cementem czołowych jego wytwórców, zrzeszonych w Stowarzyszeniu Producentów Cementu. Wybór cementu o niewiadomym pochodzeniu ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo i trwałość konstrukcji. Poszukajmy także powołania na normę PN-EN 197-1. Unikajmy kupowania cementu bez lub z nieczytelną datą produkcji oraz niejasnymi, nieaktualnymi lub wykluczającymi się oznaczeniami. Ważny jest również termin gwarantowanego utrzymania parametrów cementu.  

Jeśli oznaczenia na workach jedynie wzbudzają nasze wątpliwości, lepiej zrezygnujmy z zakupu, gdyż możemy natrafić na mieszankę cementowo-popiołową, pochodzącą z różnego rodzaju mieszalni. Zwykle zresztą nazwa „Mieszanka cementowo-popiołowa” jest napisana na worku, ale przeważnie na dole i niewielkimi literami. Sprawdźmy to, bo gdy kupiliśmy worek cementu z takim napisem, nie możemy uważać, że zostaliśmy oszukani.

Zdjęcia: Lafarge, fotolia.com